* เมื่อคลิกลิงค์แล้ว กดปุ่ม [Home] บนคีย์บอร์ด เพื่อกลับมายังตำแหน่งต้นเอกสารได้
ปรับปรุง 12 เม.ย.65
Download PDF
-
นามนาม: ตัวหนา = ปุงลิงค์ ตัวหนาเอียง = นปุงสกลิงค์ ตัวหนาขีดเส้นใต้ = อิตถีลิงค์
-
นิบาต อัพยยศัพท์ = ตัวหนาเอียงขีดเส้นใต้, คุณนาม = ตัวหนาสีเขียว
-
ค้นหาศัพท์ในหน้านี้ ได้อย่างรวดเร็ว โดยการกด Ctrl+F แล้วพิมพ์อักษร/คำ ที่ต้องการค้นหา
สัตว์โลก
-
สัตว์ (ทั้งมนุษย์และอมนุษย์) ชนฺตุ ‘ผู้เกิด’ สตฺโต ‘ผู้ติด(อยู่ในโลก)’ ภูโต ภูตํ*; ปาโณ ปาณภูโต ‘มี ปราณ/ลมหายใจ/ชีวิต’
-
หมู่สัตว์ หมู่ชน สัตว์โลก ปชา
-
กำเนิดสิงโต สีหโยนิ (เกิดเป็นสิงโต) กำเนิดกา กากโยนิ (~กา)
บุคคล (เป็น ปุ. หรือ อิต. เท่านั้น)
-
ตน อตฺตา [อตฺต]
-
พรหม พฺรหฺมา [พฺรหฺม]
-
เทวดา เทโว เทวตา อมโร สุโร
-
เทวบุตร เทพธิดา เทวปุตฺโต เทวธีตา [-ตุ]
-
นางอัปสร นางฟ้า อจฺฉรา
-
พระอินทร์ สกฺโก เทวราชา มฆวา
อินฺโท วชิรปาณิ
-
ยักษ์ ยักษิณี ยกฺโข ยกฺขินี
-
ผีเสื้อน้ำ รากษส รกฺขโส รกฺขสี (ยักษ์ชั้นต่ำ ดุร้าย อยู่ในทะเล สระใหญ่)
-
เปรต เปโต
-
สัตว์นรก เนรยิโก
-
ดิรัจฉาน ติรจฺฉาโน ติรจฺฉานคโต
-
อสุรกาย อสูร อสุโร อสุรกาโย
-
-
ชน คน ชโน ‘ผู้เกิด’ (ไม่เจาะจงว่าชายหรือหญิง)
-
บุคคล ปุคฺคโล (ไม่เจาะจงว่าชายหรือหญิง)
-
มนุษย์ คน มนุสฺโส (ไม่เจาะจงว่าชายหรือหญิง และไม่ได้ใช้ในความหมายพิเศษสูงกว่าคำว่า ชน นร)
มนุสฺสี (ไม่มีใช้)
-
คน นโร (ไม่เจาะจงว่าชายหรือหญิง) นารี
-
ผู้ชาย บุรุษ ปุริโส ปุมา [ปุม] โปริโส โปโส (ไม่เจาะจงว่าชายหรือหญิงบ้าง) มานโว
-
ผู้หญิง หญิง สตรี อิตฺถี ถี
-
มาตุคาม ผู้หญิง มาตุคาโม 'ถึงความเป็นแม่'
-
มหาชน มหาชโน (เป็นเอกวจนะเท่านั้น ในความหมายพหุวจนะ)
-
บริษัท ประชุมชน ปริสา
-
เด็ก พาลโก ทารโก ทาริกา กุมาโร กุมารี กุมารโก กุมาริกา มาณวโก มาณวิกา ยุวา กญฺญา
-
เด็กน้อย พาลโก พาลทารโก พาลทาริกา กุมารโก กุมาริกา
-
เด็กเล็ก พาลโก กุมาโร โปโต โปตโก
-
เด็กทารก เด็กอ่อน เด็กแดง อุตฺตานสโย-สยโก-เสยฺยโก ถนโป ถนปา ถนปายี ถนปายินี ‘ดื่มจากเต้านม’ ขีรปายี ขีรปายินี พาโล ตรุณทารโก
-
เด็กในท้อง/ครรภ์ คพฺโภ
-
ดรุณ คนหนุ่มสาว ตรุโณ ตรุณี ยุวา [ยุว] ยุวติ ยุวตี มาณโว มาณวโก มาณวิกา วนิตา
-
คนหนุ่ม ภิกษุหนุ่ม ทหโร (ภิกฺขุ)
-
คนแก่ (ผู้ใหญ่ โดยอายุ โดยฐานะ ...) มหลฺลโก มหลฺลิกา
-
หญิงสาว สุตา
-
หญิงสาวน้อย กญฺญา
-
กุลบุตร กุลธิดา กุลปุตฺโต กุลธีตา [-ตุ]
-
เพื่อน มิตร สหาย มิตฺโต สหาโย สหายโก สหายิกา สุหโท สุหชฺโช สขา [สข] สขี; สมฺม สมฺมา (อาลปนะ)
-
เพื่อนที่ไม่เคยพบเห็นกัน อทิฏฺฐปุพฺพสหาโย
-
เพื่อนแบบคนรู้จักกัน (ไม่คุ้นเคยนัก) สนฺทิฏฺโฐ acquaintance
-
เพื่อนสนิท สมฺภตฺโต วลฺลภมิตฺโต close friend
-
เพื่อนชั่ว ปาปมิตฺโต bad friend
-
เพื่อนเทียม มิตฺตปฏิรูปโก false friend
-
เพื่อนดี เพื่อนแท้ กัลยาณมิตร กลฺยาณมิตฺโต good/true friend
-
ไม่มีเพื่อน อสหาโย อสหายโก friendless
-
พระราชา พระราชินี ราชา [ราช] ราชินี มเหสี
-
พระราชบุตร พระราชธิดา ราชปุตฺโต ราชธีตา [-ตุ]
-
กษัตริย์ นางกษัตริย์ เทวี ขตฺติโย ขตฺติยา ขตฺติยานี เทโว (=สมมุติเทพ) เทว (อาลปนะ) เทวี
-
1 กษัตริย์ ขตฺติโย
-
พระเจ้าจักรพรรดิ จกฺกวตฺติ จกฺกวตฺตี
-
พระเจ้าแผ่นดิน ภูปติ ภูปาโล
-
อำมาตย์ อมาตย์ อมจฺโจ
-
นักรบ ทหาร โยโธ
-
2 พราหมณ์ พฺราหฺมโณ พฺราหฺมณี
-
3 แพศย์ พ่อค้า เวสฺโส
-
4 ศูทร สุทฺโท
-
0 จัณฑาล จณฺฑาโล
-
ทาส ทาโส ทาสี
ทาสในเรือน ฆรทาโส ฆรทาสี
-
คนใช้ จูฬุปฏฺฐาโก ปริจาริโก ปริจาริกา เจโฏ เจฏโก เปสฺโส เสวโก
-
ข้าศึก ศัตรู อริ ริปุ สตฺตุ อมิตฺโต
สปตฺโต ปฏิภาโค ปจฺจามิตฺโต
ปจฺจตฺถิโก ปจฺจนิโก ปจฺจนีโก
ปฏิปกฺโข วิปกฺโข
-
คนรวย เศรษฐี กฎุมพี คนมีทรัพย์ เสฏฺฐี กุฏุมฺพิโก กุฏุมฺพี ธนปติ มหทฺธโน สธโน
-
คนจน ทลิทฺโท ทฬิทฺโท (อติ)ทุคฺคโต นิทฺธโน
-
คนกินเดน วิฆาโส วิฆาสาโท
-
คนกำพร้า กปโณ 'อันเขาพึงกรุณา'
-
คนเดินทาง(ไกล) อทฺธิโก
-
คนกำพร้าและคนเดินทาง(ไกล) กปณทฺธิกา อทฺธิกกปณา
-
คนกำพร้าและคนเดินทาง(ไกล)เป็นต้น กปณทฺธิกาทโย อทฺธิกกปณาทโย
-
ผู้หลงในทิศ ผู้หลงทาง ทิสามูฬฺโห
-
ผู้รู้ วิญญูชน วิญฺญู
-
ผู้เจริญ (แปลโดยอรรถว่า ‘ท่าน…’)
ภวํ [ภวนฺต] โภโต โภตี; โภ โภติ (อาลปนะ);
ภทนฺโต ภทฺทนฺโต ภทฺโท ภทฺทา ภทฺโร
-
ผู้มีอายุ (แปลโดยอรรถว่า ‘ท่าน…’) อายสฺมา [อายสฺมนฺตุ]; อาวุโส (อาลปนะ)
-
เจ้า บดี ปติ
-
ผู้เป็นใหญ่ อธิบดี อธิปติ อิสฺสโร
-
ผู้ใหญ่ มหลฺลโก มหลฺลิกา
-
พระผู้เป็นเจ้า พระคุณเจ้า (เรียกนักบวช); เจ้า แม่เจ้า นาย สุภาพบุรุษ สุภาพสตรี อยฺโย อยฺยา; อยฺย อยฺเย (อาลปนะ)
-
นาย นายหญิง สามี สามิ(โก) สามินี master mistress
-
คนมีปัญญา บัณฑิต ปณฺฑิโต ปณฺฑิตปุริโส เมธาวี ภูริ สปฺปญฺโญ
-
คนดี สํ สนฺโต [สนฺต]; สปฺปุริโส สุโปริโส
สาธุ สาธุชีวี กลฺยาโณ-ณี กลฺยาณชโน กลฺยาณชฺฌาสโย กลฺยาณชฺฌาสยภูโต
-
ปัณเฑาะก์ ปณฺฑโก
-
ชาวเมือง นาคโร นครวาสี
-
แขก ผู้มาเยือน อาคนฺตุโก อติถิ ปาหุโน ปาหุนโก
-
คนพาล อันธพาล พาโล อนฺธพาโล
-
คนบ้า อุมฺมาโท มตฺโต อุมฺมตฺโต อุมฺมตฺตโก อุมฺมตฺติกา
-
คนง่อย ปีฐสปฺปี dwarf วมโน
-
คนขี้เมา คนเมา นักเลงสุรา โสณฺโฑ สุราโสณฺโฑ
-
หญิงแพ้ท้อง โทหฬินี
สมุหนาม
-
สงฆ์ หมู่ คณะ สงฺโฆ คโณ
หมู่ภิกษุ ภิกฺขุสงฺโฆ หมู่นก ฝูงนก สกุณสงฺโฆ
-
หมู่สัตว์ ปชา มหาชน มหาชโน (เป็นเอกวจนะเสมอ และไม่จำเป็นต้องมีจำนวนมากมาย)
-
หมู่คน/มนุษย์ มานุสโก
-
บริษัท หมู่ ปริสา
-
ภิกษุบริษัท ภิกฺขุปริสา
-
ภิกษุณีบริษัท ภิกฺขุนีปริสา
-
พรหมบริษัท พฺรหฺมปริสา
-
ปริพพาชกบริษัท ปริพฺพาชกปริสา
-
ฝูง หมวด หมู่ พวก ประชุม กอง คณะ พรรค พวก กาโย ขนฺโธ สมุโห สมูโห ราสิ วคฺโค
นักบวช ผู้ประพฤติธรรม
-
พระพุทธเจ้า พุทฺโธ สมฺพุทฺโธ สมฺมาสมฺพุทฺโธ; ทสพโล สพฺพญฺญู มุนินฺโท โลกนาโถ สุคโต มารชิ ชิโน ธมฺมราชา ตถาคโต สยมฺภู อรหํ [อรหนฺต] (อรหันต์สัมมาสัมพุทธะ)
-
พระผู้มีพระภาค ภควา [ภควนฺตุ]
-
พระโพธิสัตว์ โพธิสตฺโต
-
พระนิยตโพธิสัตว์ นิยตโพธิสตฺโต (ผู้จะตรัสรู้แน่นอน)
-
พระมหาบุรุษ มหาปุริโส (พระสัมมาสัมพุทธเจ้าก่อนตรัสรู้)
-
พระขีณาสพ ขีณาสโว-วา ‘สิ้นอาสวะ’
-
พระอรหันต์ อรหา [อรหนฺต] อรหนฺตี; อเสกฺโข
-
พระอนาคามี อนาคามี-มินี ‘ไม่กลับมาอีก’
-
พระสกิทาคามี พระสกทาคามี สกิทาคามี-มินี สกทาคามี-มินี ‘มาครั้งเดียว’
-
พระโสดาบัน โสตาปนฺโน-นา ‘ถึงกระแส(แห่งพระนิพพาน)’
-
อริยะ อริโย-ยา
-
สมณะ สมโณ
-
บรรพชิต ปพฺพชิโต บวชไม่นาน เพิ่งบวช อจิรปพฺพชิโต
-
ภิกษุ ภิกษุณี ภิกฺขุ ภิกฺขุนี
-
ภิกษุคุมก่อสร้าง นวกมฺมิกภิกฺขุ
-
สามเณร สามเณรี สามเณโร สามเณรี
สมณุทเทส สมณุทฺเทโส (สามเณรผู้มีอายุครบอุปสมบทแล้ว แต่ยังมิได้อุปสมบท)
-
ภิกษุหนุ่มและสามเณร ทหรสามเณรา
-
เถระ เถรี เถโร เถรี
-
อุปัชฌาย์ อุปชฺฌาโย อุปชฺฌายโก
-
สัทธิวิหาริก สทฺธิวิหาริโก สทฺธิวิหารี-รินี ‘ผู้อยู่ร่วม’ (ผู้บวชกับอุปัชฌาย์โดยตรง)
-
อันเตวาสิก อนฺเตวาสิโก อนฺเตวาสี-สินี ‘ผู้อยู่ภายใน(การดูแลปกครอง)’ (ศิษย์ผู้มาอยู่ด้วย)
-
สาวก สาวโก สาวิกา
-
อาจารย์ นิสฺสโย ‘ผู้เป็นที่อาศัย(ของศิษย์)’
-
นิสิต นิสฺสิโต ‘ผู้อาศัย(อาจารย์)’
-
พราหมณ์ พฺราหฺมโณ-ณี
-
ฤาษี มุนี อิสิ มุนิ
-
นิครนถ์ โยคีเปลือย นิคณฺโฐ อเจลโก ทิฆมฺพโร
-
เดียรถีย์ อัญญเดียรถีย์ ติตฺถิโย อญฺญติตฺถิโย ‘ผู้มีลัทธิดังท่าเป็นที่ข้าม’ (นักบวชนอกพุทธศาสนา)
-
ปริพพาชก ปริพฺพาชโก-ชิกา
-
ดาบส ตาปโส ตาปสี-สินี
-
โยคี โยคี โยคินี
-
อุบาสก อุบาสิกา อุปาสโก-สิกา
-
ผู้รักษา(ศีล)อุโบสถ อุโปสถิโก-กา
การศึกษา
-
ครู อาจารย์ ครุ อาจริโย สิกฺขาปโก
-
อาจารย์ผู้เป็นประธานในทิศ(ทั้งหลาย) ทิสาปาโมกฺโข (มีชื่อเสียงไปทั่วทิศ)
-
ศิษย์ สิสฺโส
-
นักเรียน นักศึกษา สิกฺขโก อุคฺคหณโก
ครอบครัว ญาติ
ดูแผนผังที่ คําเรียกญาติ (บาลี-ไทย-อังกฤษ)
-
ตระกูล ครอบครัว กุลํ family
-
ญาติ ญาตโก ญาติ(โก) ญาติกา พนฺธุ relative
-
ญาติสาโลหิต ผู้ร่วมสายเลือดเดียวกัน (ได้แก่ ปู่-ย่า-ตา-ยาย พ่อ-แม่ ตน ลูก-ลูกของลูก) สาโลหิโต ญาติสาโลหิโต blood relative
-
คหบดี พ่อเจ้าเรือน หญิงเจ้าเรือน คหปติ(โก) คหปตานี head of the household
-
หญิงแม่เรือน ฆรณี
-
คฤหัสถ์ ฆราวาส ผู้อยู่ครองเรือน คิหิ คหฏฺโฐ ฆราวาโส layman laywoman
-
หญิงที่รัก กานดา กนฺตา
-
คู่รัก คนรัก ชู้ ชาโร ชารา ชารี lover
-
-
พ่อ บิดา ปิตา [ปิตุ] father dad(dy)
-
แม่ มารดา มาตา [มาตุ] mother mom(my) mum(my)
-
พ่อ แม่ ชนโก ชนิกา ชนนี ‘ผู้ให้เกิด’
-
พ่อบังเกิดเกล้า ชนิปิตา ชนกปิตา [-ตุ] father
-
แม่บังเกิดเกล้า แม่ผู้คลอด(ตน) ชนิ(กา)มาตา วิชาตมาตา [-ตุ] mother
-
แม่นม แม่เลี้ยง พี่เลี้ยงนางนม ธาติ ธาตี อุปมาตา [-ตุ] nurse stepmother
-
แม่เลี้ยง มาตุสปตี มาตุสปตฺตี (หญิงร่วมผัวของแม่) stepmother
-
พ่อเลี้ยง ปิตุสภริโย (ชายร่วมภรรยาของพ่อ) (เทียบเคียงจาก มาตุสปตี) ทุติยวิวาเห ปิตา [-ตุ] (พ่อในวิวาห์ครั้งที่สอง (ของแม่)) stepfather
-
ฝ่ายพ่อ ข้างพ่อ ปีติปกฺข ปิติโต (โต ปัจ.) paternal; on father's side
ฝ่ายแม่ ข้างแม่ มาติปกฺข มาติโต (โต ปัจ.) maternal; on mother's side
-
-
ลูกชาย บุตร ปุตฺโต โอรโส son
-
ลูกสาว ธิดา ธีตา [-ตุ] สุตา ทุหิตา [-ตุ] daughter
-
ลูกเลี้ยง ลูกบุญธรรม (เฉพาะลูกที่เขาให้มา) ทตฺตโก ทตฺติโก ทตฺติกา stepson stepdaughter
-
มีแม่ต่างกัน ต่างแม่กัน เวมาติก
-
มีพ่อต่างกัน ต่างพ่อกัน เวปิติก
-
-
พี่น้องชาย ภาตา [-ตุ] ภาติโก brother
-
พี่น้องหญิง ภคินี sister
-
พี่ชาย เชฏฺฐภาตา [-ตุ] เชฏฺฐภาติโก เชฏฺโฐ elder/older/big brother
-
พี่สาว เชฏฺฐภคินี เชฏฺฐา elder/older/big sister
-
น้องชาย กนิฏฺโฐ กนิฏฺฐภาตา [-ตุ] อนุโช younger/little brother
-
น้องสาว กนิฏฺฐภคินี กนิฏฺฐา younger/little sister
-
พี่น้องหญิงชาย ภคินีภาตโร brother and sister
-
(พี่น้อง)ร่วมบิดาและ/หรือมารดา sibling
(พี่น้อง)ร่วมบิดาและมารดา เอกมาตุปิตุโก-กา full sibling
(พี่น้อง)ร่วมบิดา เอกปิติโก-กา เอกปิตุโก-กา paternal half-brother/sister; agnate brother/sister/sibling
(พี่น้อง) ร่วมมารดา (ท้องเดียวกัน) (โสทริโย-ยา) เอกมาติโก-กา เอกมาตุโก-กา maternal half-brother/sister; uterine brother/sister/sibling
-
หลาน ลูกของพี่น้องชาย ภาตุปุตฺโต ภาติกปุตฺโต
ภาตุธีตา ภาติกธีตา [-ตุ] nephew
-
หลาน ลูกของพี่น้องหญิง ภาคิเนยฺโย
ภาคิเนยฺยา; ภคินิปุตฺโต ภคินิธีตา (ไม่มีใช้) niece
-
หลาน ลูกของลูก นตฺตา นตฺตา [-ตุ] นตฺตุธีตา [-ตุ] grandson granddaughter
-
เหลน ลูกของลูกของลูก ลูกของหลาน
ปนตฺตา ปนตฺตา [-ตุ] great-grandson
-
ลุง: พี่ชาย ของ พ่อแม่
ป้า: พี่สาว ของ พ่อแม่
น้า: น้องชายหญิง ของแม่
อา: น้องชายหญิง ของพ่อ
-
ลุง: (พี่ชาย ของ พ่อแม่)
ฝ่ายพ่อ ปิตุโล (ปิติปกฺโข) มหาปิตา (paternal) uncle
ฝ่ายแม่ มาตุโล (มาติปกฺโข) มหาปิตา (maternal) uncle
-
ป้า: (พี่สาว ของ พ่อแม่)
ฝ่ายพ่อ ปิตุจฺฉา ปิตุลานี ปิตุภคินี (ปิติปกฺขา) มหามาตา (paternal) aunt
ฝ่ายแม่ มาตุจฺฉา มาตุลานี มาตุภคินี (มาติปกฺขา) มหามาตา (maternal) aunt
-
น้า: (น้องชายหญิง ของแม่)
ชาย มาตุโล จุลปิตา (maternal) uncle
หญิง มาตุจฺฉา มาตุลานี มาตุภคินี จุลมาตา (maternal) aunt
-
อา: (น้องชายหญิง ของพ่อ)
ชาย ปิตุโล จุลปิตา (paternal) uncle
หญิง ปิตุจฺฉา ปิตุลานี ปิตุภคินี จุลมาตา (paternal) aunt
-
ปิตุโล
ลุง (ที่เป็นพี่ชายของพ่อ), ลุงฝ่ายพ่อ =มหาปิตา
อา (ที่เป็นน้องชายของพ่อ), อาชาย =จุลปิตา
-
มาตุโล
ลุง (ที่เป็นพี่ชายของแม่), ลุงฝ่ายแม่ =มหาปิตา
น้า (ที่เป็นน้องชายของแม่), น้าชาย =จุลปิตา
-
ปิตุจฺฉา ปิตุลานี
ป้า (ที่เป็นพี่สาวของพ่อ), ป้าฝ่ายพ่อ =มหามาตา
อา (ที่เป็นน้องสาวของพ่อ), อาหญิง =จุลมาตา
(ปิตุลานี ยังไม่พบที่ใช้)
-
มาตุจฺฉา มาตุลานี
ป้า (ที่เป็นพี่สาวของแม่), ป้าฝ่ายแม่ =มหามาตา
น้า (ที่เป็นน้องสาวของแม่), น้าหญิง =จุลมาตา
(มาตุลานี แปลว่า ป้า/น้าสะใภ้ ก็มี)
-
มหาปิตา [-ตุ] ลุง ‘พ่อใหญ่’ uncle (มหาปิตา แปลว่า ปู่, ตา ก็มี)
-
มหามาตา [-ตุ] ป้า ‘แม่ใหญ่’ aunt (มหามาตา แปลว่า ย่า, ยาย ก็มี)
-
จุลปิตา จุลฺลปิตา จุฬปิตา จูฬปิตา [-ตุ] อาชาย, น้าชาย ‘พ่อน้อย’ uncle
-
จุลมาตา จุลฺลมาตา จุฬมาตา จูฬมาตา [-ตุ] อาหญิง, น้าหญิง ‘แม่น้อย’ aunt
-
-
ลูกพี่ลูกน้อง (ลูกของลุง ป้า น้า อา) cousin:
ลูกชายของป้า/อาหญิง/น้าหญิง
ปิตุจฺฉาปุตฺโต paternal aunt's son
มาตุจฺฉาปุตฺโต maternal aunt's son
ลูกชายของลุง/อาชาย/น้าชาย
ปิตุลปุตฺโต paternal uncle's son
มาตุลปุตฺโต maternal uncle's son
(ถ้าเป็นลูกสาว เปลี่ยน -ปุตฺโต เป็น -ธีตา)
-
ปู่ ตา ย่า ยาย grandparents
-
ปู่ ตา อยฺยโก ปิตามโห grandfather grandpa granddad(dy)
-
ตา มหยฺยโก paternal grandmother
-
ย่า ยาย อยฺยกา-ยิกา อยฺยา อยฺยกี-กานี มาตามหา-หี grandmother grandma
-
ยาย มหยฺยิกา maternal grandmother
-
ทวด (พ่อ-แม่ของปู่ตาย่ายาย) (เ)ปยฺยโก (เ)ปยฺยิกา great-grandfather great-grandmother
-
ทวด (พ่อ-แม่ของปู่ย่า) ปปิตามโห ปปิตามหา-หี paternal great-grandfather great-grandmother
-
-
สามี ผัว สามี สามิ(โก) ปติ ภตฺตา [-ตุ] husband
-
เมีย ภรรยา ทาโร ชายา ภริยา ปชาปตี wife
-
เมียเก่า (ก่อนบวช) ปุราณทุติยิกา (หญิงที่สองผู้มีในก่อน) ex-wife
-
เมียและผัว ชายาปตี ชยมฺปตี ชมฺปตี spouses
-
ลูกและเมีย ปุตฺตทารํ ปุตฺตทารา
-
พร้อมทั้งภรรยา กับเมีย สปชาปติก [วางไว้หลังนามเสมอ]
-
-
พ่อตา พ่อ(ของ)เมีย; พ่อ(ของ)ผัว
สสุโร สสฺสุโร father-in-law
-
แม่ยาย (แม่ของเมีย); แม่(ของ)ผัว
สสฺสุ สสุรี สสฺสุรี mother-in-law
-
แม่ผัวและพ่อผัว แม่ยายและพ่อตา
สสุรา สสฺสุรา สสฺสุสสฺสุรา
-
ลูกเขย (ผัวของลูกสาว) ชามาตา [-ตุ] ธุตุปติ son-in-law
-
พี่เขย น้องเขย (ผัวของพี่น้องหญิง)
ภคินีปติโก ภคินีสามิ brother-in-law
-
พี่ผัว น้องผัว (พี่น้องชายของผัว)
เทวโร สามิ(ก)ภาติโก brother-in-law
-
พี่ผัว น้องผัว (พี่น้องหญิงของผัว)
นนนฺทา สามิ(ก)ภคินี sister-in-law
-
พี่เมีย น้องเมีย (พี่น้องชายของเมีย)
สาโล ภริยาภาตา brother-in-law
-
พี่เมีย น้องเมีย (พี่น้องหญิงของเมีย)
ภริยาภคินี sister-in-law
-
(ลูก)สะใภ้ (เมียของลูกชาย)
สุณิสา วธู วธุกา สุณฺหา daughter-in-law
-
พี่สะใภ้ น้องสะใภ้ (เมียของพี่น้องชาย)
ภาตุชายา sister-in-law
-
-
พ่อม่าย วิธโว มตภริโย widower
-
แม่ม่าย วิธวา มตสามิกา widow
-
หมัน วญฺฌ sterile
อาชีพ
-
เสมียน เลขโก
-
เลขานุการ เลขานุกาโร
-
ชาวนา กสโก กสฺสโก
-
คนทำสวน คนเฝ้าสวน อุยฺยานปาโล
-
พ่อครัว สูโท
-
คนทำขนม ปูปกาโร ปูปิโย
-
พ่อค้า วาณิโช วาณิชโก
-
หมอ แพทย์ เวชฺโช
-
ช่างไม้ ถปติ ตจฺฉโก วฑฺฒกี
-
ช่างดอกไม้ มาลากาโร
-
ช่างทอง สุวณฺณกาโร นาฬินฺธโม
-
ช่างเหล็ก กมฺมาโร
-
ช่างปั้น ช่างหล่อ ปฏิมากโร ปฏิพิมฺพกาโร
-
ช่างแกะหิน สิลาวฑฺฒกี
-
ช่างหม้อ กุมฺภกาโร
-
ช่างรองเท้า อุปาหนิโก
-
ช่างฝีมือ ช่างศิลป์ สิปฺปี สิปฺปโก
-
จิตรกร จิตฺตกาโร
-
ช่างตัดผม กัลบก นหาปิโต กปฺปโก
-
ช่างเย็บหนังสือ โปฏฺฐกสิพฺพโก
-
ช่างทาสี วณฺณาเลปโก
-
ช่างย้อม รญฺชโก
-
ช่างทอ ตุณฺณวาโย
-
ช่างทอผ้า เปสกาโร
-
ช่างจักสาน เวโณ
-
ช่างฟอกหนัง จมฺมกาโร
-
ช่างกลึง จุนฺทกาโร
-
ช่างเรียงพิมพ์ วณฺณโยชโก
-
ช่างรถ รถกาโร
-
ช่างยนต์ ยนฺตสิปฺปิ
-
ช่างก่ออิฐ อิฏฺฐกวฑฺฒกี
-
คนขับรถ สารถิ ปาชโก รถาจริโย
-
พ่อค้าเกวียน สตฺถวาโห
-
คนขับเกวียน สากฏิโก
-
พ่อค้าเร่ กจฺฉปุโฏ
-
พ่อค้าข้าว ตณฺฑุลิโก
-
คนขายเนื้อ มาควิโก ปสุฆาตโก
-
คนขายปลา มจฺฉิโก
-
คนขายหมู สูกริโก
-
คนขายยา โอสธิโก
-
คนขายน้ำมัน เตลิโก
-
คนขายเหล้า มชฺชวิกฺกยี โสณฺฑิโก
-
คนขายของหอม คนฺธิโก
-
คนขายไม้ กฏฺฐิโก
-
คนค้าผลิตภัณฑ์ไม้ ทารุภณฺฑิโก
-
คนขายผ้า วตฺถิโก
-
คนขายพรม ปาวาริโก
-
คนขายเครื่องเขียน ลิปิภณฺฑิโก
-
นายหน้า กยวิกฺกยิโก
-
คนเลี้ยงช้าง ควาญช้าง หตฺถิโคปโก
-
คนเลี้ยงโค โคโป โคปาโล โคปาลโก
-
คนเลี้ยงแพะ อชปาโล
-
คนเลี้ยงแกะ เมณฺฑปาโล
-
คนเลี้ยงกวาง เนวาปิโก
-
คนเลี้ยงม้า อสฺสปาโล
-
คนขี่ม้า อสฺสาจริโย
-
คนฝึกม้า อสฺสทมโก
-
นักกฎหมาย นีติเวที
-
นักคณิต คณโก
-
คนพิมพ์ คนประทับตรา มุทฺทาปโก
-
ผู้ประกาศ ปกาสโก
-
หัวหน้าคนงาน กมฺมนฺตนายโก
-
หมอดู อิกฺขณิโก
-
พ่อมด แม่มด หมอดู อิกฺขณิโก-กา ตุลฺยา
-
พราน เนสาโท ลุทฺโท ลุทฺทโก วฺยาโธ
-
พรานนก สากุณิโก
-
ชาวประมง เกวฏฺโฏ มจฺฉพนฺโธ ชาลิโก
-
นักพนัน นักเลงสะกา อกฺขธุตฺโต ชูตกาโร
-
คนเฝ้าประตู ทฺวารปาโล
-
คนเฝ้ายาม ยามิโก
-
คนเฝ้าร้าน อาปณิโก
-
คนหาบหญ้า ติณหารโก
-
โสเภณี คณิกา เวสิยา เวสิ-สี หญิงแพศยา
-
คนรับจ้าง ภตโก
-
นักพูด นักปราศัย กถิโก
-
นักเขียน คนฺถกาโร
-
กวี กวิ กวี
-
ทูต ทูโต สาสนหโร
-
นักเทศก์ เทสโก
-
นักดนตรี วาทโก
-
นักเล่นพิณ เวณิโก
-
นักร้อง คายโก
-
นักฟ้อน รำ เต้น นโฏ นฏฺฏโก นตฺตโก
-
นักเล่นกล อินฺทชาลิโก
-
นักกีฬา กีฬโก
-
กรรมกร คนใช้แรงงาน กมฺมกโร
-
วณิพก วณิพฺพโก
-
ขอทาน ยาจโก
-
คนคุ้ยขยะ คนเทดอกไม้? ปุกฺกุโส
-
คนโกง คนหลอกลวง วญฺจโก สโฐ
-
โจร ขโมย โจโร เถโน
-
นักเคมี รสายนิโก
-
นักสำรวจ ภูมิมาณโก รชฺชุคาหโก
-
คนซักล้าง รชโก โธวโก
-
คนเฝ้าป่าช้า สุสานโคปโก-ปิกา
คนเผาศพ สัปเหร่อ ฉวฑาหโก-หิกา
คนอยู่ในป่าช้า โสสานิโก
สัตว์ดิรัจฉาน ติรจฺฉานา
(เป็น ปุ. หรือ อิต. เท่านั้น)
-
สัตว์สองเท้า ทฺวิปโท biped
-
สัตว์สี่เท้า จตุปฺปโท quadruped
-
สัตว์เท้ามาก พหุปฺปโท
-
สัตว์เลี้ยง (ไว้ใช้งานหรือเป็นอาหาร) ปศุสัตว์ ปสุ(โก) cattle
-
ลูก ลูกสัตว์ ฉาโป ฉาปโก โปตโก โปติกา cub, calf etc.
สัตว์บก ถลชา
-
สิงโต ราชสีห์ สิงห์ สีโห เกสรี สีหราชา มิคราชา
-
เสือ อชิโน
-
เสือ เสือโคร่ง พฺยคฺโฆ-ฆี วฺยคฺโฆ-ฆี สทฺทูโล
-
เสือดาว เสือเหลือง ทีปิ ทีปินี สทฺทูโล มิคาทโน อชิโน อชินี
-
เสือปลา วิลาโร วิฬาโร พพฺพุ วโก โกนิสาตโก
-
สัตว์ร้าย (เช่น เสือ) วาฬมิโค สาปโท
-
ช้าง หตฺถี หตฺถินี มาตงฺโค กรี กุญฺชโร นาโค นาคี คโช วารโณ กเรณุกา
-
ช้างหนุ่ม ตรุณหตฺถี
-
ช้างแก่ ชิณฺณหตฺถี
-
ช้างน้อย ลูกช้าง หตฺถิจฺฉาโป
-
ช้างตกมัน มตฺตหตฺถี
-
ช้างตัวประเสริฐ วรวารโณ
-
ช้างสะเทิน (ช้างใกล้วัยหนุ่มสาว) หตฺถิถลโภ
-
ม้า ตุรโค อสฺโส วาโห
-
ม้าอาชาไนย อาชานีโย อาชาเนยฺโย อาชญฺโญ
-
ลา คทฺรโภ-ภี ขโร
-
อูฐ กรโภ
-
เนื้อ กวาง ละมั่ง มิโค สารงฺโค กุรุงฺโค กุรงฺโค อชินโยนิ
-
แกะ แพะ เมณฺโฑ เมณฺฑโก เอฬโก เอฬิกา อวิ; อโช อชี อชา วสฺโส
-
วัว โค โค (ไม่เจาะจงว่าตัวผู้ตัวเมีย) โคโณ คาโว คาวี อุสโภ พลิวทฺโท
-
(แม่)โคนม เธนุ
-
ลูกวัว วจฺโฉ วจฺฉโก วจฺฉตโร วจฺฉตรี
-
ควาย กระบือ มหิโส มหีโส ลุลาโย
-
กระบือบอด อนฺธมหิโส อนฺธมหีโส
-
กระทิง ควโล
-
แรด คณฺฑโก ขคฺควิสาโณ
-
หมี อิกฺโก อจฺโฉ
-
ลิง มกฺกโฏ-ฏี วานโร กปิ
-
ลิงเสน กปิ
-
ชะนี โคนงฺโค โคนงฺคุโล โคนงฺคลี
-
สุนัข หมา สุนโข-ขี โสโณ สา สาโน สาฬูโร กุกฺกุโร-รี
-
ลูกสุนัข กุกฺกุโร-รี
-
สุนัขจิ้งจอก สิคาโล
-
สุนัขป่า หมาไน วโก
-
สุนัขบ้า อติสุโณ อลกฺโก
-
แมว มชฺชาโร-รี วิลาโรวิฬาโร พิฬาโร พพฺพุ(โก)
-
หมู สูกโร วราโห
-
หมูป่า วราโห
-
กระต่าย สโส เปลโก เพลโก
-
กระรอก กลนฺทโก
-
กระรอกบิน กุลิโย
-
กระแต กลนฺทโก
-
หนู มูสิโก-กา อุนฺทุโร
-
เม่น สลฺลโก
-
พังพอน นกุโล อริสปฺโป มงฺคุโส
mongoose
สัตว์เลื้อยคลาน
-
จระเข้ สุสุมาโร กุมฺภีโล
-
กิ้งก่า กกณฺฑภโก สรโฏ กกณฺโฏ กกณฺฏโก
-
จิ้งจก ตุ๊กแก สรพู ฆรโคลิกา
-
เหี้ย โคธา
-
เต่า กจฺฉโป กุมฺโม กุมฺมโก
-
งู อหิ อุรโค อลคทฺโท สปฺโป อชคโร ภุชโค สิริสโป สิรึสโป
-
อสรพิษ งูพิษ อาสีวิโส
-
นาค นาโค นาคี
-
นาคราช นาคราชา สปฺปราชา วาสุกี
-
ตะขาบ กิ้งกือ กณฺณชลูกา
-
ตะขาบ สตปที
-
ไส้เดือน คณฺฑุปฺปาโท มหีตลา
-
หอยโข่ง หอยนางรม สิปฺปี สิปฺปิ(กา) สุตฺติ
สัตว์ปีก
-
นก สกุโณ สกุณี สกุณิกา ปกฺขี วิหโค ทฺวิโช
-
นกกระจอก กามี
-
นกกระเรียน โกญฺจา
-
นกยาง พโก
-
นกยูง โมโร มยุโร-รี
-
นกตะกรุม พลากา
-
นกกางเขน องฺคเหตุโก
-
นกดุเหว่า กุณาโล กุณาลโก โกกิโล ปุงฺโกกิโล ปรภโต โอกฺกจโร
-
นกพิราบ กโปโต กกุโฏ ปาราวโต
-
นกเขา อุกฺกุโส กุรโร
-
นกเค้า อุลูโก
-
นกไส้ นกมูลไถ ลฏุกิกา
-
นกเป็ดน้ำ เป็ด ขญฺชโน ขญฺชรีโฏ การณฺฑโว รวิหํโส นทีจโร
-
นกกาน้ำ กาทมฺโพ กาฬกณฺฐโก กาลหํโส กาฬหํโส กาฬกณฺฏโก จงฺกาโร จงฺโกโร ทาตฺยูโห
-
นกแก้ว นกแขกเต้า สุโก สุโว สุวโก กีโร
-
หงส์ หํโส
-
หงส์ขาว ภสฺสโร
-
หงส์ ห่าน กลกณฺโฑ เสตจฺฉโท ภสฺสโร
-
ห่าน วกฺกงฺโค
-
เหยี่ยว เสโน กุลฺโล ธงฺโก วฺยคฺฆีนโส
-
เหยี่ยวแดง กงฺโก โลหปิฏฺโฐ
-
เหยี่ยวนกเขา สกุณคฺมี
-
เหยี่ยวดำ กาฬเวยฺโย
-
แร้ง คิชฺโฌ คทฺโธ คนฺโธ
-
ไก่ กุกฺกุโฏ กุกฺกุฏี จรณาวุธ
-
ไก่ฟ้า กุฬีรโก กิกี
-
ไก่เถื่อน ไก่ป่า กุกฺกุฏฺโก
-
กา กาโก กากี
-
ค้างคาว ชตุกา อชินปตฺตา วคฺคุลิ
สัตว์น้ำ
-
สัตว์น้ำ โอทโก ชลโช aquatic animals
-
กุ้ง อิญฺจาโก อายตเนตฺโต
shrimp prawn
-
(ปลา)หมึกยักษ์ อฏฺฐหตฺถกปาณี octopus
-
ปลา มจฺโฉ ชลโช อมฺพุโช วาริโช วาริจโร อุทเกจโร ชลจโร มีโน
-
ปลากระเบน มณฺฑโก
สัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ
(สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก)
-
กบ มณฺฑูโก ททฺทุโร เภโก frog
แมลง ปาณกา
-
แมลง อุงฺกุโณ insect
-
แมลงค่อมทอง แมลงเม่า แมลงทับ อินฺทโคปโก golden hump; mayfly; jewel beetles
-
แมลงภู่ ฉปฺปโท bumble bee
-
จิ้งหรีด จีโร-รี จีริโก-กา ฌลฺลิกา cricket
-
จั๊กจั่น จีโร-รี จีริโก-กา ฌลฺลิกา cicada
-
เรไร จีโร-รี จีริโก-กา ฌลฺลิกา cicada
-
ด้วง หนอน กากรุโก beetle
-
ตั๊กแตน สลโภ ปฏงฺโค grasshopper
-
ผีเสื้อ มอธ อธิปาตโก butterfly
-
หนอน กิมิ ปุฬโว ปาณโก worm
-
กลุ่มหนอน กิมิกุลํ worm group
-
มด ปิปิลฺลิกา กิปิลฺลิกา ant
-
ปลวก อุปจิโก-กา termite
-
จอมปลวก วมฺมิโก termite hill
-
ยุง ริ้น มกโส สูจิมุโข mosquito
-
เหา เล็น อูกา louse; mite
-
หมัด อุปฺปาทโก cootie
อวัยวะสัตว์
-
กระพองหัวช้าง กุมฺโภ
-
กีบเท้า ขุโร
-
กีบ(เท้า)ม้า ขุโร ขุรํ ตุรคขุโร อสฺสขุโร
-
กีบเท้าโค องฺคุลิ
-
กรงเล็บ นขปญฺชรํ
-
ก้างปลา หนาม กณฺฏกํ
-
ขนดงู โภโค
-
งาช้าง ทนฺโต
-
งวงช้าง โสณฺฑิ (หตฺถิ)โสณฺโฑ-ฑา-ฑํ
-
ซากงู อหิกุณโป-ปํ อหิกุนโป-ปํ
-
ปีกนก ปกฺโข ปตฺตํ ปิญฺชํ
-
หนังสัตว์ จมฺมํ อชิโน อชินํ
-
หนังเสือ หนังเสือโคร่ง เวยฺยคฺฆํ
-
เขาสัตว์ วิสาโณ สิงฺคํ
-
หาง กลาโป (หางที่เป็นพุ่ม ไม่มีเนื้อ เช่น หางม้า) นงฺคุฏฺฐํ (หางที่มีกระดูก เช่นหางวัว-ควาย)
-
ไข่ อณฺฑํ-กํ
-
มูลสัตว์ ขี้สัตว์ ฉกณํ
-
มูลแพะ ขี้แพะ (อช)ลณฺฑิกํ-(กา)
ร่างกาย
-
ร่างกาย กาโย เทโห สรีรํ วปุ body
-
กาย ตัว คตฺตํ body
-
ซากศพ กุณโป-ปํ กุนโป-ปํ ฉโว corpse
-
อวัยวะ อวยโว organ
-
หนัง ตโจ skin
-
หนัง หนังสัตว์ จมฺมํ อชินํ leather
-
ผิว ฉวิ skin
-
ขน โลโม-มํ hair
-
ศีรษะ สีสํ มตฺถโก มุทฺธา head
-
ผม เกโส (head) hair
-
หน้าผาก นลาโฏ-โต forehead
-
หน้า มุขํ face
-
คิ้ว ภมุ ภมุโก-กา eyebrow
-
ขนตา ปขุมํ ปมฺหํ eyelash
-
นัยน์ตา จกฺขุ อกฺขิ เนตฺตํ โลจนํ นยนํ eye
-
ตาขวา ทกฺขิณกฺขิ ตาซ้าย วามกฺขิ
-
น้ำตา อสฺสุ(ชลํ) อสฺสุธารา เนตฺตชลํ tear
-
หู กณฺโณ (ใบหู) โสตํ (สำหรับฟัง) ear
-
รูหู กณฺณโสตํ ear hole (โสตํ ช่อง, รู)
-
โคนหู กกหู กณฺณมูลํ earmold
-
จมูก นาสา นาสิกา nose
-
รูจมูก นาสิกโสตํ nostril
-
โพรงจมูก นาสาปณาฬี sinus
-
หนวด มสฺสุ mustache
-
ปาก มุขํ mouth
-
ริมฝีปาก โอฏฺโฐ lip
-
ช่องปาก มุขทฺวารํ oral cavity
-
ลิ้น ชิวฺหา tongue
-
ฟัน ทนฺโต tooth/teeth
-
เหงือก ทนฺตาวรณํ gum
-
ปุ่มเหงือก มุทฺธา gum ridge
-
น้ำลาย เขโฬ saliva
-
น้ำมูก สิงฺฆาณิกา snot
-
เสลด เสมหะ เสมฺโห-หํ sputum, phlegm
-
แก้ม กโปโล cheek
-
คาง หนุ(กา) จุพุกํ chin
-
คอ กณฺโฐ คโล คีวา neck
-
ก้านคอ (ต้นคอ, ลำคอด้านหลัง) หลอดเสียง คลนาฬิ
-
หลุมคอ กณฺฐกูโป pit of the neck
-
บ่า ไหล่ อํโส shoulder
-
จะงอยบ่า อํสกูโฏ-ฏํ shoulder blade
-
อก ถัน นม อุโร-รํ breast
-
หัวนม จูจุกํ nipple
-
รักแร้ กจฺฉา armpit
-
ปอด ปปฺผาสํ lung
-
หัวใจ หทยํ heart
-
แขน พาหุ พาหุ-หา ภุโช arm
-
ศอก ข้อศอก กปฺปโร elbow
-
ท้อง คพฺโภ กุจฺฉิ กุจฺฉิ อุทรํ belly
-
สะดือ นาภิ-ภี navel
-
ไต1 วกฺกํ kidney
-
ตับ ยกนํ liver
-
พังผืด กิโลมกํ fascia
-
ม้าม2 ปิหกํ spleen
-
ดี ปิตฺตํ gall
-
ลำไส้ โกฏฺโฐ intestine
-
ไส้ใหญ่ อนฺตํ large intestine
-
ไส้น้อย อนฺตคุณํ small intestine
-
อาหารใหม่ อุทริยํ (อาหารในท้อง) undigested food in the stomach
-
อาหารเก่า กรีสํ excrement poop poo
-
อุจจาระ อุจฺจาโร สรีรวลญฺโช คูโถ-ถํ มีฬฺหํ กรีสํ feces
-
ปัสสาวะ มูตร ปสฺสาโว มุตฺตํ urine pee
-
เอว สะเอว ตัก องฺโก กฏิ อุจฺฉงฺโค waist
-
สะเอว มชฺโฌ วิลคฺโค มชฺฌิมํ waist
-
ตัก อุจฺฉงฺโค lap
-
สะโพก บั้นเอว ชฆนํ นิตมฺโพ กฏิ โสณิ-ณี hips
-
องคชาต อวัยวะเพศชาย องฺคชาตํ นิมิตฺตํ penis
-
ไข่ อัณฑะ อณฺฑํ โกโส testis
-
อสุจิ น้ำกาม อสุจิ อสุจิ สมฺภโว สุกฺกํ semen
-
อวัยวะเพศหญิง โยนิ โยนิ ภคํ vagina
-
ทวารหนัก เวจมรรค ปายุ คุทํ anus
-
หลัง ปิฏฺฐิ back
-
มือ หตฺโถ hand
-
ฝ่ามือ ปาณิ palm
-
ข้อมือ มณิพนฺโธ wrist
-
สันมือ กรโภ ridge of hand
-
กำมือ กำปั้น มุฏฺฐิ fist
-
ประนมมือ อญฺชลิ-ลี อญฺชุลี lifting of the folded hands as a token of reverence.
-
นิ้วมือ องฺคุลิ-ลี องฺคุลํ อจฺฉรา-รํ finger
-
นิ้วหัวแม่มือ องฺคุฏฺโฐ องฺคุฏฺฐโก thumb
-
นิ้วชี้ ตชฺชนี forefinger, index finger
-
นิ้วกลาง มชฺฌิมงฺคุลิ มชฺฌิมา middle finger
-
นิ้วนาง อนามิกา ring finger
-
นิ้วก้อย กนิฏฺฐา จูฬงฺคุลิ กนิฏฺฐงฺคุลิ little/pinky finger
-
โคนนิ้ว องฺคุลิมูลํ part of a finger nearest the palm
-
ลายนิ้วมือ องฺคุลิมุทฺทนํ finger print
-
ข้อนิ้วมือ องฺคุลิปพฺพํ knuckle
-
เล็บ นโข-ขํ nail
-
ขา ต้นขา โคนขา ขาอ่อน อูรุ(โก) thigh, leg
-
ขาอ่อน สตฺถิ thigh
-
เข่า ชนฺนุ(กํ-กา) ชณฺณุ(กํ-กา) knee
-
แข้ง น่อง ชงฺฆา calf
-
เท้า ปาโท-ทํ ปโท-ทํ foot
-
รอยเท้า ปทวลญฺโช footprint footstep
-
ลักษณะแห่งรอยเท้า ปทลกฺขณํ look of footprint
-
เสียงเท้า(เดินไป) ปทสทฺโท footstep, walking noise
-
ข้อเท้า ตาตุ่ม โคปฺโผ โคปฺผโก-กํ
-
ส้นเท้า ปณฺหิ(กา) heel
-
นิ้วเท้า ปาทงฺคุลิ toe
-
นิ้วหัวแม่เท้า ปาทงฺคุฏฺโฐ toe, big toe, great toe
-
เนื้อ มํสํ flesh
-
กระดูก อฏฺฐี /อฏฺฐิ ม. bone
-
เยื่อในกระดูก อฏฺฐิมิญฺชํ marrow
-
เอ็น นฺหารู /นฺหารุ ม. ligament
-
เลือด โลหิตํ blood
-
หนอง ปุพฺโพ pus
-
เหงื่อ เสโท sweat
-
มันข้น เมโท fat
-
เปลวมัน วสา grease tallow
-
ไขข้อ ลสิกา synovial fluid
-
ฝี กณฺฑุ abscess
-
ลมหายใจ ปราณ; ชีวิต ปาโณ breath; life
จิตใจ
-
จิต ใจ จิตฺตํ เจโต มโน-นํ มานสํ วิญฺญาณํ หทยํ
ต้นไม้
-
ต้นไม้ รุกฺโข ตรุ tree
-
ป่า วนํ อรญฺญํ forest
-
ป่าทึบ ป่ารก ป่าชัฏ คหนํ-ณํ สณฺโฑ-ฑํ ชฏา
-
ดง อฏวิ shrub
-
พุ่มไม้ กอไม้ คจฺโฉ bush
ระหว่างพุ่มไม้ คจฺฉนฺตรํ
-
ดอกไม้ ปุปฺผํ กุสุมํ flower
-
ละอองดอกไม้ เกสร เกสโร-รํ pollen
-
ผลไม้ ผลํ fruit
-
เมล็ด อฏฺฐิ(กํ) สิตฺถํ สิตฺถกํ seed
-
เมล็ดข้าว เมล็ดข้าวสุก สิตฺถํ สิตฺถกํ rice grains
-
เมล็ด พืช หน่อ พีชํ seed, shoots
-
เมล็ดผักกาด สาสโป beet
-
เมล็ดตาล ตาลฏฺฐิกํ
-
เมล็ดงา ติลํ ติลกํ sesame seeds
-
กิ่ง กิ่งไม้ สาขา branch
-
ใบ ใบไม้ ปลาโส ปณฺณํ ปตฺตํ leaf/leaves
-
ราก รากไม้ มูลํ ปาโท ภึสํ ภีสรํ พุนฺโท มุฬาโล-ลํ root
-
โคนไม้ รุกฺขมูลํ the foot of a tree
-
ไม้ ฟืน กฏฺฐํ ทารุ firewood
-
สะเก็ดไม้ ชลฺลิ scab
-
ยาง ชตุ rubber
-
ต้นโพธิ์ โพธิ(รุกฺโข) bodhi tree
-
ต้นไทร นิโคฺรโธ banyan
-
ไทรย้อย วโฏ weeping banyan
-
สะเดา นิมฺโพ neem
-
ต้นมะม่วง อมฺโพ อมฺพรุกฺโข mango tree
-
ผลมะม่วง อมฺพํ อมฺพผลํ mango (fruit)
-
ผลมะม่วงสุก อมฺพปกฺกํ ripe mango
-
ผลมะม่วงดิบ อาม(ก)อมฺพํ unripe/green mango
-
ต้นกล้วย กทลิ-ลี banana tree
-
ผลกล้วย กทลิผลํ banana (fruit)
-
ต้นขนุน ปนโส jackfruit
-
ผลขนุน ปนสํ jackfruit
-
ต้นพุทรา ปทโร jujube
-
ผลพุทรา ปทรํ jujube (fruit)
-
ไม้งิ้ว สิมฺพลี สิมฺพลี Bombax ceiba L.
-
ต้นหว้า ชมฺพุ ชมฺพู java plum, jambolan
-
ข้าวเปลือก วีหิ paddy
-
ข้าวสาลี สาลิ wheat
-
ข้าวกล้า สสฺสํ rice seedlings
-
ไม้ไผ่ เวฬุ bamboo
-
อ้อย อุจฺฉุ cane
-
ต้นไม้ใหญ่เจ้าป่า วนปฺปติ (มหารุกฺโข) big tree
-
ดอกบัว ปทุโม-มํ กมลํ อุปลํ อุปฺปลํ สโรชํ ปุณฺฑรีกํ lotus
-
ชบา ชปา hibiscus
-
ต้นหมามุ่ย กจฺฉุ nettles
-
น้ำเต้า ลาวุ calabash
-
เถาวัลย์ ลตา วิรู vine
-
หญ้า ติณํ grass
-
มัน เผือก มูโล-ลํ มูลโก-กํ yam, taro
ธรรมชาติ
-
โลก โลโก
-
ปรโลก โลกหน้า ปรโลโก
-
ภพ ภโว ภวนํ
-
ภูมิ ภูมิ
-
สวรรค์ สคฺโค เทวโลโก
-
นรก นิรโย
-
นรกอเวจี อวิจิ อวีจิ อวิจิ อวีจิ
-
ดาว ตารา ตารกา โชติ นกฺขตฺตํ
-
ดาวหาง ดาวตก ธุมเกตุ
-
แผ่นดิน ภู(มิ) ภูริ-รี ปฐวี ปถวี ธรณี ฉมา วสุธา วสุนฺธรา
-
พระอาทิตย์ อาทิจฺโจ สุริโย ทิวากโร ทินกโร ภาณุ ภานุ
-
พระจันทร์ จนฺโท จนฺทิมา นกฺขตฺตราชา สสี
-
พื้น ตลํ
-
พื้นใต้ดิน บาดาล นาคพิภพ ปาตาลํ
-
ฝั่ง ติรํ
-
ฝั่งนี้ ฝั่งใน ภายใน โอรํ
-
ฝั่งอื่น ฝั่งนอก ฝั่งโน้น ปารํ
-
เกาะ ทวีป ทีโป
-
ภูเขา ปพฺพโต คิริ
-
ภูเขาหินล้วน เสโล
-
เขาพระสุเมรุ สิเนรุ
-
ซอกเขา กนฺทโร-รา คพฺภรํ
-
เงื้อมเขา ปพฺภาโร
-
ถ้ำ (คิริ)คุหา (คิริ)คูหา คพฺภรํ
-
ดิน ดินร่วน ปํสุ(โก)
-
ดิน ดินเหนียว มตฺติกา
-
เปือกตม โคลน กทฺทโม จิกฺขลฺลํ
-
หิน ศิลา สิลา อมฺโภ อสฺมา ปาสาโณ อุปโล
-
แผ่นหิน ปาสาโณ
-
หินลับมีด นิสโท
-
กรวด วาลุกา
-
ทราย อุรุ วาลุกา
-
ครั่ง ลาขา
-
ขี้ผึ้ง สิตฺถํ สิตฺถกํ
-
ธาตุ ธาตุ
-
ฝุ่น ผง ธุลิ-ลี ธูลิ-ลี ปํสุ(โก) จุณฺโณ-ณํ
-
กองฝุ่น ปํสุกูลํ
-
น้ำ อุทกํ ชลํ วาริ อมฺพุ อาโป
-
ธาตุน้ำ อาโปธาตุ
-
ทะเล ชลธิ สินฺธุ อณฺณโว สาคโร (มหา)สมุทฺโท
-
ห้วงน้ำ น้ำท่วม โอโฆ
-
บึง วาปี ตลาโก ตฬาโก
-
สระ สโร สรํ
-
สระที่เกิดเอง ชาตสฺสโร ชาตสฺสรํ
-
ลำธาร ธารน้ำ ปทโร ธารา กุนฺนที กุนที (แม่น้ำน้อย)
-
แม่น้ำ นที
-
แม่น้ำสินธู สินฺธู
-
แม่น้ำสรภู สรภู
-
ฝน เทโว วสฺสํ
-
ฝน เม็ดฝน วุฏฺฐิ
-
กระแส กระแสน้ำ โสตํ
-
คลื่น อูมิ วีจิ
-
สายฟ้า อสนิ อสนิ วิชฺชุ วิชฺชุลตา
-
ฟ้าผ่า อสนิปาโต
-
ไฟ ปาวโก อคฺคิ เตโช ทโห ธุมเกตุ สนฺตาโป ทหนํ ทหณํ
-
ธาตุไฟ เตโชธาตุ
-
ไฟป่า ทวฑาโห ทวทาโห
-
เปลวไฟ ชาลา สิขา อจฺจิ
-
ประกายไฟ วิปฺผุลิงฺคํ ผุลิงฺคํ
-
ควัน ควันไฟ ธุโม ธูโม
-
เขม่า มสิ
-
ลม วาโย วายุ
-
อากาศ อากาโส
-
หลุม กาสุ
-
ช่อง รู โพรง สุสิรํ ฉิทฺทํ
-
แสงสว่าง รัศมี โอภาโส อาโลโก ปทีโป ปภา อาภา นารา รํสิ รสฺมิ
-
เสียง สโร
-
เสียง ศัพท์ สทฺโท
-
เสียงก้อง โฆโส
-
(เสียง)ไพเราะ มธุร มญฺชุ มญฺชุก (คุณ.)
-
กลิ่น คนฺโธ
-
รส รโส
-
สังขาร สงฺขาโร
-
ลม วาโต
-
ลมตะวันออก ปุรตฺถิมวาโต
-
ลมตะวันตก ปจฺฉิมวาโต
-
ลมเหนือ อุตฺตรวาโต
-
ลมใต้ ทกฺขิณวาโต
-
ลมมีธุลี สรชวาโต
-
ลมไม่มีธุลี อรชวาโต
-
ลมหนาว สีตวาโต
-
ลมร้อน อุณฺหวาโต
-
ลมพัดเบาๆ ปริตฺตวาโต
-
ลมพัดแรง อธิมตฺตวาโต
ทิศ
-
ทิศ ทิศใหญ่ ทิสา โกโณ
-
ทิศเหนือ อุทีจิ-จี
-
ทิศอุดร ทิศเบื้องซ้าย อุตฺตโร-รา-รํ อุตฺตรทิสา
-
ทิศใต้ อปาจิ-จี อวาจี
-
ทิศเบื้องขวา ทกฺขิณทิสา
-
ทิศตะวันออก ปราจีน ปาจี ปาจีนํ อคฺคิ(นิ)โกโณ อปรา
-
ทิศเบื้องหน้า, บูรพา ปุพฺพา ปุพฺพทิสา
-
ทิศมีในเบื้องหน้า, ปุริมทิศ ปุริมทิสา ปุรตฺถิมทิสา ปุรตฺถา
-
มีในเบื้องหน้า/มีในทิศตะวันออก ปุรตฺถิม ปาจีน(ก) ค.
-
ทิศตะวันตก ปัศจิม ปตีจิ-จี ปจฺฉา นิ.
-
ทิศมีในเบื้องหลัง ปจฺฉิมา ปจฺฉิม(า)ทิสา
-
มีในเบื้องหลัง/มีในทิศตะวันตก ปจฺฉิม ค.
-
-
ทิศน้อย ทิศเฉียง อนุทิสา
ทิศเฉียง ระหว่างทิศ มุม วิทิสา
-
ทิศตะวันออกเฉียงเหนือ อีสาน อีสานํ
ปุพฺพุตฺตรา ปุพฺพุตฺตรทิสา อุตฺตรานุทิสา
อุตฺตรา อนุทิสา
-
ทิศตะวันออกเฉียงใต้ อาคเนย์ อาคเณยฺโย
ปุพฺพทกฺขิโณ-ณํ ปุพฺพทกฺขิณาทิสา ปุรตฺถิมา อนุทิสา
ทกฺขิณอนุทิสา ทกฺขิณานุทิสา อปรทกฺขิณา
-
ทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ทิศพายัพ
ปจฺฉิมุตฺตรา ปจฺฉิมุตฺตรทิสา ปจฺฉิมาอนุทิสา
-
ทิศตะวันตกเฉียงใต้ หรดี หรติ ทกฺขิณปจฺฉิมา ปจฺฉิมทกฺขิณา
-
-
ทิศเบื้องบน อุปริมา อุปริมทิสา อุตฺตรา อุคฺคโม อุคฺคมนํ
-
ทิศมีในเบื้องต่ำ ทิศเบื้องต่ำ เหฏฺฐิมา เหฏฺฐิมทิสา
ทิศเบื้องล่าง, ทิศเบื้องต่ำ อธรา
-
-
ทิศตรงข้าม ปฏิทิสา
-
ส่วนแห่งทิศ ทิสาภาโค
สถานที่
-
บ้าน เรือน เคหํ เคโห ฆรํ
-
ที่อยู่ นิเวสนํ วสนฏฺฐานํ เวสฺโม
-
ที่อาศัย ที่พัก เรือน อาวสโถ อชฺฌาวสโถ
-
ที่พักกลางคืน รตฺติฏฺฐานํ
-
ที่พักกลางวัน ทิวาฏฺฐานํ
-
ที่พักกลางคืนและที่พักกลางวัน รตฺติฏฺฐานทิวาฏฺฐานานิ
-
(หมู่)บ้าน คาโม คามโก (ก สกัตถะ)
-
ประชุมแห่งบ้าน คามโก
-
กุฏิ กุฎี กุฏิ กุฏิกา กุฏิกํ
-
อาศรม อาศรมบท อสฺสโม อสฺสมปทํ
-
วัด อาวาโส อาราโม วิหาโร
-
สวน อาราโม อุยฺยานํ
-
นา เขตฺตํ
-
เจดีย์ สถูป เจติยํ; เจติโย [รูป เจติโย พบ 3 แห่ง ในไตร.] ถูโป
-
ยอด ถูโป
-
ปราสาท ปาสาโท พื้นปราสาท ปาสาทตลํ
-
อาคาร อ-อาคาโร-รํ อาคารโก; อคฺคํ (รูปย่อของ อคารํ)
-
ศาลา โรง สาลา
-
โรงเรียน ปาฐาคาโร-รํ ปาฐสาลา สิปฺปสาลา
-
โรงพยาบาล อาโรคฺยสาลา คิลานสาลา
-
ห้อง คพฺโภ โอวรโก โอวรกํ
-
ห้องเรียน ปาฐคพฺโภ
-
ห้องนอน สยนคพฺโภ
-
ห้องน้อย โอวรโก โอวรกํ
-
ที่นอน สยนํ เสนํ เสยฺยา
-
ฟูก เบาะ ที่นอน ภิสิ
-
เตียง มญฺโจ มญฺจโก
-
ที่นั่ง อาสนะ ผ้าปูนั่ง อาสนํ นิสีทนํ
-
ตั่ง ปีฐํ ตั่งน้อย ปีฐิกา
-
เก้าอี้ โกจฺฉํ
-
ที่อยู่อาศัย ที่นอนและที่นั่ง เสนาสนํ เสยฺยาสนํ อุปสฺสยํ
-
ที่ ที่ตั้ง ฐานํ
-
โอกาส ที่ว่าง เวลาว่าง โอกาโส
-
สถานที่สบาย/สำราญ/ผาสุก
ผาสุกฏฺฐานํ ยถาผาสุกฏฺฐานํ (ที่มีความสำราญอย่างไร)
-
โรงอุโบสถ อุโบสถ โบสถ์ อุโปสถคฺคํ อุโปสถาคาโร
-
ห้อง/โรงอาหาร หอฉัน ภตฺตคฺคํ อุปฏฺฐานสาลา อาสนสาลา
-
โรงทาน ทานคฺคํ (อคฺค รูปย่อของ อคารํ)
-
ที่บำรุง ที่อุปัฏฐาก อุปฏฺฐานํ
-
ที่นิมนต์ นิมนฺตนฏฺฐานํ
-
ที่มาดื่มน้ำ อาปานภูมิ
-
ซุ้มประตู โกฏฺฐโก
-
โรงไฟ อคฺคิสาลา
-
ศาลาเรือนไฟ ชนฺตาฆรสาลา
-
เรือนไฟ ชนฺตาฆรํ
-
ที่บำเรอไฟ ที่บูชาไฟ อคฺคิปริจรณฏฺฐานํ
-
กัปปิยกุฎี กปฺปิยกุฏิ
-
ที่แอบที่ซ่อน(ตัว) ที่หลีกเร้น เลนํ-ณํ
-
ที่จงกรม จงฺกโม จงฺกมนํ จงฺกมฏฺฐานํ
-
โรงจงกรม จงฺกมนสาลา
-
บ่อน้ำ อุทปาโน ปปา
-
ศาลาบ่อน้ำ อุทปานสาลา
-
ศาลาที่พัก วิสฺสมนสาลา
-
สระโบกขรณี โปกฺขรณี
-
มณฑป มณฺฑโป มณฺฑปํ
-
สระ สโร สรํ
-
ห้องน้ำ ห้องส้วม วัจจกุฎี วจฺจกุฏิ
-
ป่าช้า สุสาน สุสานํ
-
ป่าช้า/สุสานฝังศพ อามกสุสานํ
-
ป่าช้า/สุสานเผาศพ อาฬาหนํ
-
ตะแลงแกง, สถานที่นำ(นักโทษ)มาฆ่า อาฆาตนํ
-
ระเบียง หน้ามุข อาลินฺโท ปมุขํ ปริยาคาโร ปริยาคารํ ปาฆณํ
-
คอก วโช
-
คอกวัว โคกุลํ คุฏฺฐํ โคฏฺฐํ
-
รัฐ แคว้น ประเทศ รฏฺฐํ วิชิตํ
-
ตำบล เมือง บ้านเมือง ประเทศถิ่น ชนปโท
-
สถานที่ ประเทศ ถิ่นที่ เทโส ปเทโส
-
ที่ต่างถิ่น วิเทโส (ประเทศอันต่าง)
-
นิคม นิคโม
-
เมือง นครํ -ธานี ปุรี ปุรํ มณฺฑิโร มณฺฑิรํ
-
เมืองใหญ่ มหานคร ราชธานี อคฺคนครํ metropolis
-
เทพนคร เมืองสวรรค์ เทวนครํ
-
เมืองอสูร อสุรปุรํ
-
ประตูเมือง ซุ้มประตูเมือง โคปุรํ
-
หมู่บ้าน คาโม village
-
ที่ทำงานในหมู่บ้าน คามกมฺมกรณฏฺฐานํ
-
ประเทศฝ่ายทิศใต้ เมืองแถบใต้ ทกฺขิณาปโถ
-
ประเทศชายแดน ปจฺจนฺต ปจฺจนฺติม ปจฺจนฺติมชนปโท
-
-
ถนน ทาง มคฺโค ปโถ ปนฺโถ ปชฺโช
-
ตรอก ถนน ทางเดิน วีถิ รจฺฉา รถิกา วิสิขา
-
ถนนที่นายจ้างอยู่ ภตกวีถิ (ถนนอันเป็นที่อยู่ของนายจ้าง)
-
ถนนตัน ตรอกตัน พฺยูโห
-
ทางสามแยก สิงฺฆาฏกํ
-
คูเมือง ปริขา
-
ชิงช้า โทลา
-
สะพาน เสตุ สงฺกมนํ
-
เขตแดน สีมา มริยาทา เวลา สีมนฺโต อนฺโต ปริยนฺโต อนฺตรํ
-
รั้ว วติ(กา) ปากาโร ปริกฺเขโป
-
กำแพง ปากาโร วรโณ อุทฺทาโป อุทฺทาโม วติ ภิตฺติ อุปการิกา กุฑฺฑํ
-
ที่ใกล้ มูลํ (ฐานํ)
-
ที่ใกล้ สำนัก สนฺติกํ (ฐานํ)
นิบาตเกี่ยวกับที่-สถานที่
-
ในที่สูง อุจฺจํ
-
ในเบื้องบน อุทฺธํ อุปริ
-
ในเบื้องต่ำ/ล่าง นีจํ อโธ
-
ในภายใต้ ในข้างใต้ ข้างล่าง เหฏฺฐา
-
ในฝั่งใน/นี้ โอรํ
-
ในฝั่งนอก/โน้น ปารํ
-
ในภายใน อนฺโต อชฺฌตฺตํ
-
ในภายนอก ติโร พหิ พหิทฺธา พาหิรา พาหิรํ
-
ในที่ไกล อารา อารกา
-
ในโลกอื่น หุรํ
-
ในโลกหน้า เปจฺจ
-
ริม ใกล้ ทั้งสองข้าง อภิโต
-
ข้างหน้า ปุรโต ปรโต
-
ข้างหลัง ปจฺฉโต ปิฏฺฐิโต
-
ในที่ข้างหน้า เฉพาะหน้า อภิโต
-
ในที่ต่อหน้า สมฺมุขา อาวิ อาวี
-
ในที่ลับหลัง ปรมฺมุขา ปรมฺมุขํ
-
ในที่แจ้ง ที่แจ้ง อาวิ อาวี
-
ในที่ลับ รโห
-
ในระหว่าง อนฺตรา อนฺตเรน
-
ในระหว่างแห่งต้นสาละคู่ ยมกสาลานํ อนฺตเรน
-
ในระหว่างกรุงราชคฤห์กับเมืองนาลันทา
อนฺตรา จ ราชคหํ อนฺตรา จ นาฬนฺทํ
-
ในระหว่างนครและวิหาร นครสฺส จ วิหารสฺส จ อนฺตรา
-
ในระหว่างแห่ง(หมู่)บ้าน คามนฺตเร
-
ในระหว่างแห่งบริษัท 4 จตุปริสนฺตเร
-
ในระหว่างแห่งพวกเธอ ตุมฺหากํ อนฺตเร
-
ในระหว่างแห่งมหาชน มหาชนสฺส อนฺตเร
-
ในระหว่างแห่งผ้าเหล่านั้น เตสํ วตฺถานํ อนฺตเร
-
ในระหว่างแห่งภิกษุสงฆ์เป็นอันมาก
มหาภิกฺขุสงฺฆสฺส อนฺตเร
-
ระหว่างแห่งพระรัศมีมีวรรณะ 6 ฉพฺพณฺณรํสีนํ อนฺตเร
-
ในระหว่างแห่งโคผู้คือเหล่าพระขีณาสพ ขีณาสวอุสภานํ อนฺตเร
-
ต่อมา ถัดมา หลังจากนั้น อนนฺตรํ
-
ไม่มีระหว่าง ติดต่อกันไป ติดต่อกันเรื่อยไป ไม่มีอะไรคั่นในระหว่าง ลำดับ อนนฺตร
-
ในแนวขวาง ติริยํ
-
ณ ส่วนข้างหนึ่ง เอกมนฺตํ
-
ในที่รอบๆ ในที่ใกล้ โดยรอบ สมนฺตา สมนฺตโต สามนฺตา ปริโต
-
ในส่วนเดียว ร่วมกัน เป็นอันเดียวกัน เอกชฺฌํ
-
จนถึงพรหมโลก ยาว พฺรหฺมโลกา
อื่นๆ
-
ในที่(เดิม)ของตน สกฏฺฐาเน ยถาฐาเน
-
ในที่ที่เราบอกไว้ มยา วุตฺตฏฺฐาเน คตคตฏฺฐาเน
-
ในฐานะอันเลิศ อคฺคฏฺฐาเน
-
ในที่ท่ามกลาง มชฺฌิมฏฺฐาเน (ในที่มีในท่ามกลาง)
-
ในท่ามกลางหมู่บ้าน คามมชฺเฌ (ในท่ามกลางแห่งหมู่บ้าน) #เคหมชฺเฌ วิหารมชฺเฌ จตุปริสมชฺเฌ*
-
ในฐานะอันไม่พึงรักษา อรกฺขิตพฺพฏฺฐาเน
-
ในที่เป็นที่อยู่ ในที่่อยู่ วสนฏฺฐาเน
-
ในที่ที่ตนนั่ง อตฺตโน นิสินฺนฏฺฐาเน
-
ในที่แห่งเท้า ปาทฏฺฐาเน
-
ในที่ดอน ถลฏฺฐาเน
ในที่ลุ่ม นินฺนฏฺฐาเน
-
ในที่แห่งตนบังเกิดแล้วๆ
นิพฺพตฺตนิพฺพตฺตฏฺฐาเน
-
ในที่ควรหัวเราะ
หสิตพฺพฏฺฐาเน หสนฺติ
-
ในที่ใกล้ อาสนฺนฏฺฐาเน
-
ในที่เดียวกัน เอกฏฺฐาเน วสนฺตา
-
ในที่ตามที่ชอบใจ ยถารุจิตฏฺฐาเน
-
ในฐานะแห่งพี่สาว เชฏฺฐธีตุฏฺฐาเน
-
ในฐานะแห่งอัครมเหสี อคฺคมเหสิฏฺฐาเน
-
#มาตุฏฺฐาเน, อาจริยฏฺฐาเน
สมาส (อัพยยีภาวะ)
-
(ภาย)ในเมือง อนฺโตนครํ, นครสฺส อนฺโต, อนฺโตปุรํ
-
(ภาย)ในปราสาท อนฺโตปาสาทํ
-
(ภาย)ในวิหาร อนฺโตวิหารํ, วิหารสฺส อนฺโต
-
(ภาย)ในอเวจี อนฺโตอวีจิ
-
(ภาย)นอกเมือง พหินครํ
-
(ภาย)นอกหมู่บ้าน พหิคามํ
-
(ภาย)นอกม่าน พหิสาณิ(ยํ)
-
(ภาย)นอกภูเขา ติโรปพฺพตํ
-
(ภาย)นอกกำแพง ติโรปาการํ
-
(ภาย)นอกฝา(เรือน) ติโรกุฑฺฑํ
-
(เบื้อง)บนปราสาท อุปริปาสาทํ
-
(เบื้อง)บนเตียง อุปริมญฺจํ
-
(ภาย)ใต้เตียง เหฏฺฐามญฺจํ
-
(ภาย)ใต้ปราสาท เหฏฺฐาปาสาทํ
-
(ภาย)ใต้ตั่ง เหฏฺฐาปีฐํ
-
ระหว่างทาง อนฺตรามคฺคํ
-
ระหว่างถนน อนฺตรวีถิ(ยํ)
-
ระหว่างบ้าน อนฺตรฆรํ
-
ใกล้เมือง อุปนครํ
-
ใกล้แม่น้ำคงคา อนุคงฺคํ อุปคงฺคํ
-
ใกล้ป่า อนุวนํ
-
ตามฝั่ง อนุตีรํ
-
หลังรถ อนุรถํ
-
ในที่ใกล้เท้า แทบเท้า ปาทมูเล
ยาน พาหนะ
-
รถ รโถ
-
รถม้า อสฺสรโถ
-
ยาน ยานํ
-
พาหนะ วาหนํ
-
ยนต์ เครื่องกลไก ยนฺตํ
-
เกวียน สกฏํ
-
เรือ นาวา โปโต
อาหาร
-
ข้าว อนฺนํ cooked rice
-
ข้าวและน้ำ อนฺนปานํ rice and water
-
ข้าวสุก โอทโน cooked rice
-
ข้าวสวย ภัตร ภตฺตํ cooked rice
-
ข้าวปายาส (ระคนด้วยน้ำนม) (ขีร)ปายาโส
-
ข้าวปายาสมีน้ำน้อย นิรุทกปายาโส rice milk
-
ก้อนข้าวปายาส ปายาสปิณฺโฑ a lump of rice
-
คำข้าว อาโลโป กวโฬ กวโล กพโฬ กพโล
-
แกง สูโป soup
-
กับข้าว พฺยญฺชนํ dishes, things eaten with rice
-
บิณฑบาต ปิณฺฑปาโต food offering to a monk
-
ขนม ปูโว ปูโป sweets candy
-
ขนมสด กุมฺมาโส
-
ขนมแห้ง ข้าวตู สตฺตุ
-
มื้ออาหาร อาหาโร ภตฺตํ meal
-
อาหารเช้า ปาตราโส breakfast
-
อาหารเที่ยง มชฺฌนฺติกาโส? lunch
-
อาหารเย็น สายมาโส dinner
-
อาหาร ของกิน ภกฺโข ภกฺขํ ภกฺขา
-
ภิกษา (อาหารได้จากการขอ) ภิกฺขา alms (given to Buddhist monks)
-
เนื้อ มํสํ meat
-
เนื้อหมู สูกรมํสํ pork
-
(เนื้อ)ปลา มจฺโฉ fish (meat)
-
เนื้อและปลา มจฺฉมํสํ fish and meat
-
เนื้ออร่อย มธุรมํสํ delicious meat
-
เนื้อที่เหลือ เสสมํสํ leftover meat
-
เนื้อที่เก็บไว้ ฐปิตมํสํ kept meat
-
เนื้อเดน วิฆาสํ (มํสํ) วิฆาโส (อาหาโร) remains of food, scraps
-
เนื้อเดนสิงโต สีหวิฆาสํ
-
เนื้อเดนเสือ(โคร่ง) พฺยคฺฆวิฆาสํ
-
เนื้อเดนเสือเหลือง ทีปิวิฆาสํ
-
เนื้อเดนเสือดาว ตฺรจฺฉวิฆาสํ
-
เนื้อเดนสุนัขป่า โกกวิฆาสํ
-
เนื้อเหี้ย โคธมํสํ water-monitor meat
-
ปลา มจฺโฉ fresh fish
-
ปลาสด อลฺลมจฺโฉ อามมจฺโฉ fresh fish
-
ปลาดิบ อามมจฺโฉ raw fish
-
ปลาแห้ง สุกฺขมจฺโฉ dried fish
-
ปลาร้า ปลาจ่อม ปูติมจฺโฉ pickled fish
-
ปลาเค็ม โลณมจฺโฉ salted fish
-
ปลาย่าง ปลาเผา องฺคารปกฺกมจฺโฉ grilled fish
-
ผลไม้ ผลํ (ชมฺพุผลํ กทลิผลํ อมฺพํ/อมฺพผลํ) fruit
-
ผลไม้ต่างๆ นานาผลานิ various fruits
-
ข้าวปลายเกรียน ปลายข้าว กาณาชกํ กาณาชิกํ broken rice, broken-milled rice
-
ปลายข้าว มีน้ำส้ม(น้ำผักดอง)เป็นที่สอง, ปลายข้าว กับน้ำผักดอง "กาณาชกํ พิลงฺคทุติยํ" (ข้าวปลายเกรียน มีน้ำส้ม(น้ำผักดอง)เป็นที่สอง) broken rice and pickled vegetables
-
ของควรเคี้ยว ขาทนียํ ขชฺชํ ขชฺชกํ food fit to be chewed; snack
-
ของควรบริโภค โภชนํ โภชนียํ โภชฺชํ food fit to be eaten
-
ของควรเคี้ยวควรบริโภค ขาทนียโภชนียํ ขชฺชโภชฺชํ food fit to be chewed or eaten
น้ำ เครื่องดื่ม
-
น้ำ (ทั่วไป) อุทกํ water
-
น้ำดื่ม (น้ำเปล่า) ปานียํ drinking water
-
น้ำ(เครื่อง)ดื่ม เครื่องดื่ม ปานะ ปานํ ปานกํ (soft) drink
-
น้ำมะม่วง อมฺพปานํ อมฺพปานกํ mango juice
-
(น้ำ)กาแฟ กาผิปานํ coffee
-
อัฏฐบาน อฏฺฐปานํ 8 types of juice
-
น้ำอ้อย น้ำตาล น้ำอ้อยงบ ผาณิตํ คุโฬ โคโฬ cane juice, sugar
-
น้ำพุทรา มธุกปานํ Indian-jujube juice
-
ยาคู อาหารเหลว ยาคุ gruel
-
ยาคูแข้น โภชฺชยาคุ (ยาคูที่เข้มข้นกว่าปกติ เช่นข้าวต้ม จัดเป็นโภชนะ)
-
น้ำผึ้ง มธุ honey
-
สุรา เหล้า น้ำเมา สุรา มชฺชํ; เมรยํ (ยังไม่ได้กลั่น) liquor alcohol whisky wine
-
หิวข้าว ฉาต
-
กระหายน้ำ หิวน้ำ ปิปาสิต
ผ้า อาภรณ์ วตฺถาภรณานิ
-
ผ้า วตฺถํ cloth
-
ผ้าอาบน้ำ อุทกสาฏิกา cloth for bathing
-
ผ้าฝ้าย โขมํ fiber cloth
-
ผ้าขนสัตว์ กมฺพลํ woolen cloth
-
ผ้าไหม โกเสยฺยํ silk
-
ผ้าฝ้ายแบบหนามักมีสีขาวไม่มีลาย กปฺปาสิกํ calico
-
ผ้าห่ม (ขนสัตว์ กันหนาว) กมฺพลํ blanket
-
ผ้าใหม่ อหตํ (ผ้าอันอะไรๆ ไม่ขจัดแล้ว)
-
ชายผ้า ทสา ทุสฺสนฺโต hem (of a garment)
-
เครื่องนุ่งห่ม สาฏกํ garment
-
สบง อันตรวาสก อนฺตรวาสโก inner garment
-
ผ้านุ่ง นิวาสนํ lower garment
-
จีวร อุตฺตราสงฺโค ผ้าห่ม ปารุปนํ
(สำหรับห่มด้านบนลงมา) upper garment
-
เสื้อ เสื้อคลุม สาฏิกา
-
รัดเอว กฏิพนฺธนํ girdle
-
รัดสะโพก เมขลา girdle of a woman
-
สร้อย/กำไล/มือ/เท้า กำไล วลยํ bangle
-
กำไลมือ เกยูรํ bangle for arm วลยํ กฏกํ bracelet
-
กำไลเท้า นูปุโร bangle for feet
-
รัดประคด เข็มขัด กายพนฺธนํ belt
-
ดอกไม้บนศีรษะ เทริด มงกุฎดอกไม้ เสขโร chaplet
-
เครื่องประดับ ปสาธนํ decorations jewelry
-
เครื่องประดับคอ คีเวยฺยํ collar
-
จูฬามณิ crest-gem
-
มงกุฏ กิรีฏํ crown
-
diadem อุณฺหีสํ มงกุฎ รัดเกล้า พระราชอำนาจ พระฐานันดรศักดิ์
-
ต่างหู กุณฺฑลํ ear-ring
-
garland มาลา
-
ผ้าเช็ดหน้า หตฺถปุญฺฉนํ handkerchief
-
หมวก สีสาวรณํ นาฬิปตฺโต hat
-
jacket กญฺจุโก overcoat ทีฆกญฺจุโก
-
สร้อยคอ หาโร คีวาภรณํ necklace
-
ointment fragrant วิเลปนํ
-
น้ำหอม ของหอม สุคนฺโธ perfume
-
การอบ(กลิ่น) วาสนํ perfuming
-
เข็ม สลากา pin
-
rag นนฺตกํ
-
แหวน องฺคุลิมุทฺทา ring แหวนตรา มุทฺทิกา signet ring
-
รองเท้า ปาทุ ปาทุกา shoe รองเท้าแตะ? อุปาหนํ sandals
-
scent คนฺธสาโร
-
smoking pipe ธูมเนตฺตํ
-
สบู่ นหานียํ soap
-
สร้อยไข่มุก มุตฺตาวลิ string of pearls
-
ผงอาบน้ำ? วาสจุณฺณํ toilet powder
-
toilet box วาสกรณฺโฑ
-
ผ้าเช็ดหน้า? มุขปุญฺชนํ towel
-
ผ้าโพกหัว สีสเวฐนํ turban
-
ร่ม ฉตฺตํ umbrella
-
veil มุขาวรณํ
-
ไม้เท้า(คนแก่) กตฺตรยฏฺฐิ walking stick
-
นาฬิกา โหราโลจนํ watch
บ้าน ส่วนประกอบ อุปกรณ์
-
ยุ้ง ฉาง โกฏฺฐํ barn
-
ซุ้ม/ห้องอาบน้ำ นหานโกฏฺฐโก bathing closet
-
คาน ตุลา beam
-
ห้องนอน สยนิฆรํ bedroom
-
แผ่นกระดาน ผลโก board
-
ลิ่ม กลอน อคฺคลํ bolt
-
อิฐ จยนิฏฺฐกา brick
-
ซีเมนต์ กาฬจุณฺณํ cement
-
compound องฺคณํ
-
ห้องอาหาร โภชนสาลา dining-room
-
ประตู ทฺวารํ door
-
ประตูเรือน ประตูบ้าน เคหทฺวารํ
-
กรอบประตู ทฺวารพาหา door-frame
-
drawing-room ปฏิกฺกมนํ
-
eaves นิมฺพํ
-
โรงรถ รถสาลา garage
-
ซุ้มประตู ประตูใหญ่? ทฺวารโกฏฺฐโก gate
-
กุสูโล granary
-
โรง, ห้องโถง สาลา hall
-
เตา เตาไฟ อุทฺธนํ hearth
-
บานพับ ทฺวาราวฏฺฏโก hinge
-
ห้องชั้นใน โอวรโก inner room
-
กุญแจ กุญฺจิกา ตาโฬ key
-
รูกุญแจ กุญฺจิกาวิวรํ keyhole
-
ห้องน้ำ วจฺจกุฏิ lavatory
-
ปูนขาว เสตจุณฺณํ lime
-
จยนาเลโป mortar (ครก; ส่วนผสมของปูนขาวหรือซีเมนต์กับทรายและน้ำ; โบกปูน)
-
เสา ถมฺโภ pillar
-
เรือนยอด อาคารที่มีหลังคาเป็นยอดแหลม กูฏาคาโร กูฏาคารํ pinnacle
-
ไม้กลอนหลังคา ไม้จันทัน โคปานสิ rafter
-
หลังคา ฉทนํ roof
-
ห้อง คพฺโภ room
-
โรงม้า อสฺสสาลา stable
-
บันได โสปาโณ โสปาโน stair
-
โรงเก็บของ อุทฺโทสิโต store
-
terrace เวทิกา
-
verandah อาลินฺโท
-
ธรณีประตู อุมฺมาโร threshold
-
ท่อนไม้ กฏฺฐํ ทารุ timber
-
top-plate ปกฺขปาโส
-
พื้นชั้นบน? ปาสาทตลํ upper floor
-
ฝา ภิตฺติ wall
-
wall-plate สงฺฆาโฏ
-
หน้าต่าง วาตปานํ window
-
บานหน้าต่าง กวาฏํ window shutter
-
หน้าต่างที่มีมุข window with a balcony สีหปญฺชโร
-
อาคารผู้หญิง อิตฺถาคารํ โอโรโธ women's apartments
สิ่งของ
-
ทรัพย์ สมบัติ ธนํ โภโค สมฺปตฺติ วิภโว สาปเตยฺยํ กฏุมฺพํ กุฏุมฺพํ ทพฺพํ
-
สิ่งของ ภณฺฑํ ภณฺฑกํ
-
สิ่งของของตน สนฺตกํ (อันเป็นของมีอยู่(ของตน))
-
เงิน หิรญฺญํ
-
เงินตรา รูปิยํ กหาปณํ
-
สิ่งของภายในบ้าน เคหภณฺฑานิ
-
เถ้า ฉาริกา ash
-
ตะกร้า ปิฏกํ basket
-
ถุง ปสิพฺพโก bag
-
เตียง มญฺโจ มญฺจโก bed
-
ผ้าคลุมเตียง มญฺจตฺถรณํ bedsheet
-
เศษผ้า ผ้าขี้ริ้ว ผ้าเก่า ปิโลติกา ปิโลติกาขณฺฑํ rag, dust cloth
-
ม้านั่ง นิสีทนผลโก bench
-
หีบหมาก กล่องหมาก ตมฺพูลเปฬา betel server
-
ขวด นาฬิกา นาฬิกา
-
หีบ กล่อง มญฺชูสา ฆรํ box
-
ไม้กวาด สมฺมชฺชนี broom
-
แปรง วาลณฺฑูปโก brush
-
พรม โกชโว carpet rug
-
เก้าอี้ ปีฐํ chair
-
ถ่าน องฺคาโร charcoal
-
corn-measure นาฬิ
-
บัลลังก์ ปลฺลงฺโก couch
-
ถ้วย จสโก cup
-
โต๊ะเขียนหนังสือ เลขนผลกํ desk, writing table
-
จาน ถาลิ dish
-
เก้าอี้นั่งเล่น อาสนฺทิ easy chair
-
ไฟ อคฺคิ fire
-
วัตถุที่กำลังติดไฟ อลาตํ firebrand
-
fire-place อุทฺธนํ
-
ไม้ฟืน ทารุ อินฺธนํ firewood
-
เครื่องเรือนไม้ ทารุภณฺฑํ furniture
-
ขวดแก้ว กาจตุมฺโพ glass-bottle
-
เครื่องแก้ว กาจภณฺฑํ glassware
-
กระเป๋าถือ ปจฺฉิ hand-basket
-
กระเป๋าถือ ปสิพฺพโก purse
-
ตุ่ม อรญฺชโร jar (big)
-
เหยือก กุณฺฑิกา jug
-
มีด สตฺถํ ฉุริกา knife
-
ทัพพี ทพฺพิ ladle
-
โคมไฟ ปทีโป lamp
-
ไส้ตะเกียง ทีปวฏฺฏิ lamp wick
-
ถุงหนัง ภสฺตา ภสฺตฺรา leathern bag
-
ฝา ปิธานํ lid
-
ฝาหม้อ สราโว lid for a pot
-
เสื่อ กิลญฺโช mat
-
กระจกเงา อาทาโส mirror
-
mortar อุทุกฺขโล
-
มุ้ง มกสาวรณํ mosquito net
-
เข็ม สูจิ needle
-
สาก มุสโล pestle
-
หมอน พิมฺโพหนํ pillow ปลอกหมอน จิมิลิกา pillow case
-
จาน (กินข้าว) กํโส plate (to eat from)
-
หม้อ จาฏิ pot
-
ที่รองหม้อ จุมฺพฏกํ potstand
-
เก้าอี้หวาย ภทฺทปีฐํ rattan chair
-
เชือก รชฺชุ rope
-
ตาชั่ง ตุลา scales
-
กรรไกร กตฺตริกา scissors
-
ที่นั่ง อาสนํ seat
-
จักรเย็บผ้า สิพฺพนยนฺตํ
sewing machine
-
ตะแกรง ปิฏฺฐจาลิกา sieve
-
กระโถนบ้วนน้ำลาย เขลมลฺลโก spittoon
-
ช้อน ทัพพี กฏจฺฉุ spoon ladle
-
หินบด, หินลับมีด นิสโท whetstone, grinding stone
ลูกหินบด นิสทโปโต-ตโก
-
โต๊ะกินข้าว โภชนผลกํ dining table
-
สายหนัง วรตฺตา thong
-
ด้าย สุตฺตํ ตนฺตุ thread
-
ถาดสัมฤทธิ์ (สำริด) กํสาธาโร bronze tray
-
ถาด ปาติ tray ถาดทองคำ สุวณฺณปาติ golden tray
-
ภาชนะ ภาชนํ vessel
-
ภาชนะดิน อามตฺติกํ clay vessel
-
ภาชนะสัมฤทธิ์ (สำริด) กํสภาชนํ bronze vessel
-
หม้อน้ำ ฆโฏ water-pot
-
กระด้ง สุปฺโป winnowing basket
สิ่งก่อสร้าง บริขาร สิ่งต่างๆ ในวัด
-
สิ่งก่อสร้าง บริขาร สิ่งต่างๆ ในวัด สมณปริกฺขารานิ
-
หอฉัน ทานศาลา ทานสาลา alms hall
-
แท่นบูชา ที่บูชา ปูชาสนํ altar shrine
-
ธรรมาสน์ ธมฺมาสนํ pulpit
-
หอระฆัง ฆณฺฏาตฺถมฺโภ belfry
-
ระฆัง ฆณฺฏา bell
-
ต้นโพธิ์ โพธิรุกฺโข bo-tree
-
บาตร ปตฺโต bowl
-
ที่กรองน้ำ ปริสฺสาวนํ water-strainer
-
จีวร จีวรํ กาสาวํ yellow robe
-
ภิกษุ ภิกฺขุ buddhist monk
-
ธรรมทูต ธมฺมทูโต missionary
-
สามเณร สามเณโร novice
-
devotee ภตฺติมา
-
chapter house สีมาฆรํ
-
devotion สทฺธา
-
doctrine ธมฺโม
-
elderly monk เถโร
-
enlightened one พุทฺโธ
-
ไม่มีศรัทธา อสฺสทฺธ (คุณ.) faithless
-
พระพุทธปฏิมา ปฏิมา image
-
เรือนพระพุทธปฏิมา ปฏิมาฆรํ image house
-
ห้องสมุด โปตฺถกาลโย library
-
-
วัด วิหาโร อาราโม monastery
-
โรงธรรม ธรรมศาลา ธมฺมสาลา preaching hall
-
ธรรมสภา ธมฺมสภา
-
เจดีย์ เจติยํ pagoda
-
ลานโพธิ์ โพธิองฺคณํ platform around a bo-tree
-
ลานเจดีย์ เจติยงฺคณํ platform around a pagoda
-
กระท่อม ปณฺณสาลา monks’ quarters
-
-
นักเทศก์ เทสโก preacher
-
การแสดงธรรม เทสนา preaching
-
หนังสือธรรมะ ธมฺมโปตฺถโก-กํ dhamma book
-
ตลับ ผอบ บรรจุพระธาตุ ธาตุกรณฺโฑ-ฑํ relic casket
สิ่งต่างๆ เกี่ยวกับห้องเรียน
-
โรงเรียน อาคารเรียน ปาฐาคาโร-รํ ปาฐสาลา สิปฺปสาลา school / school building
-
ห้อง คพฺโภ room
-
ห้องเรียน ปาฐคพฺโภ classroom
-
(กระดาน)ไวท์บอร์ด เสตผลกํ whiteboard
-
ประตู ทฺวารํ door
-
หน้าต่าง วาตปานํ window
-
ย่าม กระเป๋า ปสิพฺพโก ถวิกา bag
-
หนังสือ ปณฺณํ book
-
สมุด(จด) เลขนปณฺณํ notebook
-
ปากกา เลขนี pen
-
โต๊ะเขียนหนังสือ เลขนผลกํ desk, writing table
-
ที่นั่ง อาสนํ seat
-
เก้าอี้ ปีฐํ chair
-
ไม้กวาด สมฺมชฺชนี broom
-
ถังขยะ ตะกร้าขยะ กจวรปิฏกํ bin
-
ขยะ กจวโร trash
-
นาฬิกา นาฬิกา clock
รัตนชาติ แร่ธาตุ
-
รัตนชาติ แร่ธาตุ รตนขณิชานิ gems and minerals
-
แก้ว รตนํ jewels, precious stones, gems, gemstone
-
มณี แก้วมณี มณิ jewels, precious stones, gems, gemstone
-
แก้วผลึก (แก้วหินสีขาวสลัว) ผลิโก milky quartz, crystal glass
-
เพชร วชิรํ diamond
-
เพชรตาแมว เวฬุริยํ cat’s-eye
-
แก้วประพาฬ ปวาลํ coral
-
ทับทิม โลหิตงฺโก ruby
-
นิล มรกต อินฺทนีโล sapphire
-
มรกต มรกตํ emerald
-
บุษราคัม ผุสฺสราโค topaz
-
lapis lazuli นีลมณิ
-
มุก มุตฺตา pearl
-
ทอง ทองคำ สุวณฺณํ จารุ ชาตรูปํ กาญฺจนํ กนกํ gold
-
เงิน สชฺฌุ รชตํ silver
-
ทองแดง ตมฺพํ ตามฺพํ copper
-
ดีบุก ติปุ tin
-
ตะกั่ว ติปุ lead
-
ทองเหลือง รีรี อารกูโฏ brass
-
สำริด กํโส bronze
-
เหล็ก อโย กาลายสํ iron
-
ตะกั่วดำ, กราไฟต์ อพฺภกํ plumbago, graphite
-
ปรอท ปารโท quicksilver
โลกธาตุ จักรวาล
-
โลกธาตุ จักรวาล โลกธาตุ จกฺกวาโล-ลํ จกฺกวาโฬ-ฬํ
-
โลก โลโก world earth
-
เมฆ วลาหโก เมโฆ cloud
-
เมฆฝน วลาหโก nimbus, rain cloud
-
เย็น หนาว สีตํ cold
-
ความร้อน อุณหํ heat
-
พระจันทร์ จนฺโท moon
-
ดาวเคราะห์ คหตารา planet
-
ดาวหาง ธูมเกตุ comet
-
กลุ่มดาว นกฺขตฺตํ constellation
-
อุกกาบาต อุกฺกาปาโต meteor
-
การขึ้นของพระอาทิตย์ สุริโยทโย rising of the sun
-
การขึ้นของพระจันทร์ จนฺโททโย rising of the moon
-
จันทคราส จนฺทคฺคาโห eclipse of the moon
-
สุริยคราส สุริยคฺคาโห eclipse of the sun
-
ไฟ อคฺคิ fire
-
สวรรค์ เทวโลก เทวโลโก สคฺโค heaven
-
นรก นิรโย hell
-
น้ำ ชลํ อุทกํ water
-
ลูกเห็บ กรกา hail
-
ฝนลูกเห็บ กรกวสฺสํ hail-storm, sleet
-
น้ำค้าง อุสฺสาโว ตุหินํ dew
-
หิมะ น้ำแข็ง หิมํ ice
-
หิมะ ตุหินํ snow
-
พายุหิมะ หิมปาโต snow storm, blizzard
-
ลม วาโต วายุ wind
-
แสงสว่าง อาโลโก light
-
แสงจันทร์ จนฺทิกา (อาภา) moonbeams
-
ความมืด อนฺธกาโร darkness
-
ฝน เทโว วสฺโส วสฺสํ rain
-
รุ้ง อินฺทธนุ rainbow
-
การหมุนรอบ ปริพฺภมณํ rotation
-
ท้องฟ้า อากาโส นภํ sky
-
สายฟ้า วิชฺชุ lightning
-
ฟ้าร้อง ถนิตํ thunder
-
สายฟ้า อสนิ thunder bolt
-
ราศีจักร ราสิจกฺกํ zodiac
โลก แผ่นดิน
-
โลก แผ่นดิน ปฐวี ปถวี the earth
-
antarctic zone วินตโก
-
arctic zone กรวีโก
-
ถ้ำ คุหา cave
-
ทวีป มหาทีโป continent
-
ประเทศ รฏฺฐํ country
-
ที่กันดาร กนฺตาโร desert
-
ฝุ่น ธูลิ dust
-
อาณาจักร อธิรชฺชํ empire
-
นา เขตฺตํ field
-
ป่า วนํ อรญฺญํ forest
-
ป่ามะม่วง อัมพวัน อมฺพวนํ mango-grove
-
สวน อาราโม อุยฺยานํ garden
-
กรวด สกฺขรา gravel
-
แผ่นดิน พื้นดิน พื้น ภูมิ ฉมา ground ถาลํ land
-
เกาะ ทีโป island
-
kingdom รชฺชํ
-
market town นิคโม
-
เหมือง อากโร mine
-
ภูเขา ปพฺพโต mountain
-
ยอดเขา คิริสิขรํ mountain peak
-
โคลน ตม ปงฺโก กลลํ mud
-
ขั้วโลกเหนือ สุทสฺสโน north pole
-
อีสธโร north temperate zone
-
ทาง มคฺโค path
-
เหว ปปาโต ตโฏ abyss chasm gorge
-
หน้าผา ปปาโต ปปาตตโฏ ปพฺพตสิขโร precipice
-
จังหวัด ปเทโส province อำเภออุปปเทโส sub province
-
rugged land ชงฺคโล
-
ที่ดอน ถลฏฺฐานํ, ถลํ (ฐานํ)
ที่ลุ่ม นินฺนฏฺฐานํ, นินฺนํ (ฐานํ)
-
หิน เสโล rock
-
ทราย สิกตา วาลิกา sand
-
ที่ตั้งบ้านเรือน ฆรวตฺถุ site for a building
-
ดิน มตฺติกา soil
-
ขั้วโลกใต้ อสฺสกณฺโณ south pole
-
south temperate zone เนมินฺธโร
-
หิน สิลา ปาสาโณ stone
-
หนอง อนุโป swamp
-
table-land สานุ
-
หุบเขา อุปจฺจกา valley
ที่เก็บน้ำ และทางน้ำ
-
ที่เก็บน้ำ และทางน้ำ ชลาสยา ชลมคฺคา water deposits and water-ways
-
ฝั่ง shore เวลา
-
ฝั่ง กูลํ ตีรํ bank
-
ฝั่งนอก ฝั่งไกล ปารํ further bank
-
ฝั่งใน ฝั่งใกล้ โอรํ near bank
-
ท่าเรือ ติตฺถํ ferry
-
ท่าอาบน้ำ นหานติตฺถํ bathing place
-
เรือ นาวา ship
-
เรือ โทณิ นาวา boat
-
เรือเล็ก โปโต ship’s boat
-
เรือใบ ลการนาวา yacht
-
เรือดำน้ำ อนฺโตทกนาวา submarine
-
เรือรบ ยุทฺธนาวา man-of-war
-
เรือพ่อค้า วาณิชนาวา merchant vessel
-
แพ อุฬุมฺโป raft
-
canal ชลมาติกา
-
canoe ขุทฺทกโทณิ
-
cascade นิชฺฌโร
-
กัปตันเรือ นิยามโก captain of a ship
-
คนเดินเรือ กะลาสี นาวิโก sailor
-
ช่างประจำเรือ ยนฺติโก engineer of a ship
-
ปลา มีโน fish
-
เบ็ด พลิสํ fishhook
-
หอยสังข์ สงฺโข conch
-
หอยโข่ง หอยนางรม สิปฺปิกา oyster
-
สาหร่าย เสวาโล vallisneria
-
ลมเวรัมภะ เวรมฺภวาโต cyclone
-
favorable wind อนุกูลวาโต
-
opposite wind วิรุทฺธวาโต
-
การเดินสมุทร สมุทฺทคมนํ voyage
-
drain ปริขา
-
ไซ ลอบ กุมินํ fish trap
-
อวน ตาข่าย ชาลํ net
-
เสาเรือ กูปโก mast
-
ไม้พาย อริตฺตํ oar
-
หางเสือเรือ โคฏวิโส rudder
-
ใบเรือ ลกาโร sail
-
pilot กณฺณธาโร
-
น้ำเค็ม ขาโรทกํ salt water
-
ถังเก็บน้ำ หนองน้ำ วาปี ชลาสโย tank
-
บ่อน้ำ กูโป well
-
บ่อหิน โสณฺฑิ rocky pool
-
น้ำพุ ชลปสโว spring
-
สระบัว อมฺพุชินี lotus pond
-
สระบัว โปกฺขรณี pond
-
สระน้ำ บ่อ โสพฺโภ pool
-
น้ำท่วม โอโฆ flood
-
น้ำท่วมใหญ่ มโหโฆ great flood
-
ทะเลสาบ โลณี lagoon หนองน้ำ; อ่างเกลือ
-
ทะเลสาบ lake สโร ตฬาโก small lake ปลฺลาลํ
-
สมุทร มหาสมุทร สมุทฺโท สาคโร ocean
-
แม่น้ำ นที river
-
ปากแม่น้ำ นทีมุขํ mouth of a river
-
สายน้ำ ชลธารา torrent
-
ทางระบายน้ำ ชลนิคฺคโม sluice
-
ลำธาร แม่น้ำน้อย กุนฺนที stream
-
น้ำวน อาวฏฺโฏ whirl pool
-
น้ำตก นิชฺฌโร water-fall
-
คลื่น อูมิ ตรงฺโค wave
-
คลื่น คลื่นใหญ่ กลฺโลโล billow
-
หยดน้ำ เถโว water drop
-
ฟองน้ำ พุพฺพุลํ พุพฺพุลกํ bubble
-
ฟองน้ำ เผณํ foam
การปกครอง
-
การปกครอง (รชฺช)ปาลนํ government
-
อธิราชา emperor
-
อธิราชินี empress
-
นรปติ king
-
ราชินี queen
-
ราชทูโต envoy
-
อุปราช อุปราชา viceroy
-
ยุพราช ยุวราชา crown prince
-
เสนาบดี เสนาปติ general
-
พลม้า อสฺสเสนา cavalry
-
มนตรี มนฺตี councilor
-
สจิโว privy councilor
-
มหาอมาตย์ มหามจฺโจ prime minister
-
อกฺขทสฺสามจฺโจ lord chancellor
-
ทิสาปติ government agent of a province
-
มณฺฑลิสฺสโร governor of a province
-
มหาเลขกามจฺโจ secretary of state
-
อัครเสนาบดี อคฺคเสนาปติ head of the army
-
การาคารปติ head of the prisons
-
กมฺมิกามจฺโจ head of the public work
-
วีรบุรุษ นักรบใหญ่ วีโร มหาโยโธ hero
-
ชนปทโภชโก sheriff
-
นักรบ ยุทฺธภโฏ soldier
-
จารบุรุษ สายลับ จารปุริโส spy
-
บัลลังก์ สีหาสนํ throne
-
เสนา กองทัพ กองทหาร อณีโก อณีกํ battalion
-
กองทัพ ยุทฺธเสนา army
-
พลช้าง หตฺถิเสนา army consisting of elephants
-
ทัพพันธมิตร มิตฺตเสนา ally
-
ทัพข้าศึก สตฺตุเสนา hostile army
-
array of troops เสนาวฺยูโห
-
armored สนฺนทฺธ
-
อาวุธยุทธภัณฑ์ ยุทฺโธปกรณานิ ammunition
-
เกราะ เสื้อเกราะ กวโจ สนฺนาโห armor
-
คันธนู ธนุ bow
-
ลูกศร สโร กณฺโฑ arrow
-
สายธนู ชิยา string of a bow
-
ผู้ยิงธนู ธนุทฺธาโร archer
-
ขวานรบ กุฐารี battle axe
-
ดาบ ขคฺโค อสิ sword
-
นักดาบ ขคฺคธโร swordsman
-
อาวุธ อาวุธํ อายุธํ weapon
-
หอก เหติ spear
-
--ปืนใหญ่ นาฬิยนฺตเสนา artillery
-
ธง ธงแผ่นผ้า ปตากา banner
-
การรบ ยุทฺธํ battle
-
สนามรบ ยุทฺธภูมิ battle field
-
fighting ยุชฺฌนํ
-
bayonet มหาฉูริกา
-
body-guard อณีกฏฺโฐ
-
camp ขนฺธาวาโร
-
cannon มหาอคฺคินาฬี
-
chamberlain สิริสยนปาลโก
-
constable ราชภโฏ
-
consul ราชานุยุตฺโต
-
dagger ฉูริกา
-
victory ชโย
-
defeat ปราชโย
-
เครื่องราชกกุธภัณฑ์ ราชกกุธภณฺฑานิ emblems of royalty
-
infantry ปทาติ
-
killing หนนํ
-
kingdom รชฺชํ วิชิตํ
-
king’s command ราชาณา
-
— sword-bearer อสิคฺคาหโก
-
minister อมจฺโจ minister of education อชฺฌาปนามจฺโจ minister of health โสขยามจฺโจ
-
navy นาวิกเสนา
-
parasol เสตจฺฉตฺตํ
-
peace สามํ
-
punishment ทณฺโฑ; การณา
-
handle of a sword ถารุ
-
quiver สรกลาโป
-
rebel ทามริโก
-
retreat ปจฺโจสกฺกนํ
-
revenue กโร; พาลิ
-
rifle อคฺคินาฬี
-
royal ราชกิย
-
พระราชลัญจกร ราชมุทฺทา royal seal
-
ฝักดาบ โกสี sheath
-
การแทง ยิง วิชฺฌนํ shooting
-
การยึด อวโรธนํ siege
-
ความรุนแรง พลกฺกโร หโฐ violence
-
การรบ สงคราม ยุทฺธํ สงฺคาโม war
-
เสียงกู่ร้องในทำสงคราม ยุทฺธโฆโส war cry
-
รถสงคราม ยุทฺธรโถ war chariot
-
ความแตกแยก เภโท disunion
พาหนะต่างๆ
-
พาหนะต่างๆ วาหนานิ vehicles
-
เครื่องบิน วฺโยมยานํ airplane
-
axle อกฺโข
-
bridle มุขาธานํ
-
รถ รโถ carriage
-
เกวียน สกโฏ cart
-
รถม้า อสฺสรโถ chariot
-
ตัว?รถม้า รถปญฺชโร chariot body
-
อาน?รถม้า รถตฺถโร chariot rug
-
แอก?รถม้า ธุโร chariot pole
-
คนขับรถม้า สารถี charioteer
-
คนขับ driver ปาชิตา
-
คนขี่ช้าง ควาญช้าง หตฺถาโรโห driver of an elephant
-
อานช้าง หตฺถตฺถโร elephant rug
-
ขอสับช้าง องฺกุโส hook to quieten elephant
-
เอาขอสับช้าง ตุตฺตํ pike to guide an elephant
-
เครื่องประดับช้าง หตฺถิกปฺปโน trappings for an elephant
-
วรูโถ fender of a carriage
-
ชวโน fleet horse
-
ม้าอาชาไนย อาชานีโย horse of good breed
-
ม้าสินธพ สินฺธโว horse born in sindh
-
อานม้า อสฺสตฺถโร horse rug
-
เครื่องประดับม้า อสฺสกปฺปโน horse trappings
-
กีบม้า ขุราวรณํ horse shoe
-
ม้าไม่ได้ฝึก ม้าป่า? ขลุงฺโก untrained horse
-
ม้าฝึกดี วินีตสฺโส well-trained horse
-
linch pin อกฺขคฺคกีโล
-
litter สิวิกา
-
รถยนต์ motor car สยํวฏฺฏโก
-
จักรยานยนต์ motor cycle วิชฺชุจกฺกยุคํ
-
ม้าป่า อัศดร อสฺสตโร mule
-
nave (of a wheel) นาภิ
-
เชือกสนตะพาย กุสา nose rope เชือกที่รัดจมูกม้ากับบังเหียน
-
palanquin โทลา
-
push-cycle จกฺกยุคํ
-
railway train ธูมรโถ
-
reins รถรสฺมิ
-
rickshaw หตฺถวฏฺฏโก
-
rim (of a wheel) เนมิ
-
saddle อสฺสกจฺฉา
-
state carriage ผุสฺสรโถ
-
tram car วิชฺชุรโถ
-
wheel จกฺกํ
-
whip กสา
-
yoke ยุคํ
เครื่องเขียน การพิมพ์
-
เครื่องเขียน การพิมพ์ ลิปิภณฺฑานิ มุทฺทาปนํ stationery and printing
-
ไวท์บอร์ด เสตผลกํ
-
กระดานดำ กาฬผลกํ
-
หนังสือ โปตฺถโก โปตฺถกํ ปณฺณํ
-
การรวบรวม(เรียบเรียง) สงฺคณฺหนํ สงฺกลนํ
-
การแต่ง ประพันธ์ วณฺณโยชนา
-
ผู้แต่ง ประพันธ์ วณฺณโยชโก
-
โต๊ะเขียนหนังสือ เลขนผลกํ desk
-
การแก้ไขตำรา คนฺถโสธนา editing
-
ซองจดหมาย สาสนาวรณํ envelope
-
ปากกาหมึกซึม นาฬเลขนี
-
หมึก(เขียนหนังสือ) เลขนกสโฏ
-
--แท่นหมึก กชฺชลาธาโร
-
จดหมาย ปณฺณํ เลขนํ; สาสนํ
-
ตัวหนังสือ อักษร อกฺขรํ
-
เส้น ปนฺติ เรขา
-
เส้นตรง อุชุเรขา
-
ประพันธ์โคลงกลอน ปชฺชพนฺโธ
-
หนังสือพิมพ์ ปวตฺติปตฺตํ
-
กระดาษบันทึกข้อความ สาสนปตฺตํ
-
ใบตาล ตาลปณฺณํ
-
หน้า ปิฏฺฐํ
-
กระดาษ กากจปณฺณํ
-
ปากกา เลขนี
-
ปลายปากกา เลขนีมุขํ
-
ที่เสียบปากกา เลขนีธาโร
-
ดินสอ อพฺภกเลขนี
-
ไม้บรรทัด อุชุเรขโก
-
periodical กาลิกสงฺคโห
-
โคลงกลอน กพฺพํ ปชฺชํ
-
ผู้พิมพ์ มุทฺทาปโก
-
การพิมพ์ มุทฺทาปนํ
-
เครื่องพิมพ์ มุทฺทายนฺตํ
-
ใบแก้คำผิด โสธฺยาปณฺณํ corrigenda
-
ผู้แก้คำผิด ผู้ตรวจปรูฟ วณฺณโสธโก proofreader
-
การเขียน ลิขนํ ลิปิ writing
-
ผู้เขียน เสมียน เลขโก clerk
-
ตราประทับ มุทฺทา
-
ครั่ง ชตุ
-
ลายเซ็น หตฺถลญฺฉนํ signature
-
กระดานชนวน สิลาปตฺถโร tablet
-
ดินสอชนวน สิลาเลขนี
เครื่องมือ อายุโธปกรณานิ
-
เครื่องมือ อุปกรณ์ อายุโธปกรณานิ tools and implements
-
ของมีคม มีด ฯลฯ วาสิ
-
ทั่ง (ตีเหล็ก) อธิกรณี
-
เหล็กปลายแหลม เหล็กหมาด, เหล็กเจาะ, เหล็กแหลม, สว่าน, เข็ม. อารา awl
-
ขวาน ผรสุ
-
--ภาชนวิกัติสำหรับคนนมให้เป็น เนย คคฺครี bellows เครื่องสูบลม
-
การเจาะ วินิวิชฺฌนํ
-
การทำลาย ภินฺทนํ
-
carpenter’s line กาฬสุตฺตํ
-
สิ่ว นิขาทนํ chisel
-
เขียง ตจฺฉนํ chopping
-
ชะแลง ขณิตฺตี crow-bar
-
เบ้าหลอม มูสา crucible
-
การตัด ฉินฺทนํ cutting
-
การขุด ขณนํ digging
-
ตะไบ โลหขาทโก file
-
ฆ้อน กูฏํ hammer
-
โซ่ อโยทามํ iron chain
-
เครื่องทอผ้า เวโม loom
-
ตะลุมพุก ไม้ตีคลี ค้อนไม้ กฏฺฐหตฺโถ mallet
-
กุทฺทาโล mammotty
-
ลายนํ เครื่องตัดหญ้า mowing
-
ตะปู อาณิ nail
-
คานไม้ สำหรับหาบของ กาโช pingo
-
สาแหรก สิกฺกา pingo basket
-
อีเต้อ ฏงฺโก pick-axe
-
ปากคีบ คีมปากนกแก้ว แหนบ สณฺฑาโส pincers
-
คันไถ นงฺคลํ
-
การไถ กสนํ ploughing
-
ใบไถ ผาโล ploughshare
-
งอนไถ นงฺคลสีสา pole of a plough
-
ลูกดิ่ง ลูกตุ้ม โอลมฺพโก plummet
-
มีดโกน ขุรํ razor
-
เลื่อย กกโจ saw
-
กระสวย ตสโร shuttle
-
เคียว ทาตฺตํ sickle
-
ค้อนขนาดใหญ่มาก มหากูโฏ sledgehammer
-
การผ่า ผาลนํ วิทารณํ splitting
-
trowel กรณี เกรียง
-
vice กฏฺฐปีฬโก คีมจับ
-
weaving วายนํ การทอ
-
whetstone นิกโส หินลับมีด
-
wimble อาราหตฺโถ สว่าน
เวลา
-
กาล เวลา กาโล เวลา time
-
อดีต อตีโต (กาโล) past
-
ปัจจุบัน ปจฺจุปนฺโน (กาโล) present
-
อนาคต อนาคโต (กาโล) future
-
วัน ทิวโส ทิวสํ; ติถิ ติถิ วันทางจันทรคติ; อโห อหํ
-
วันเพ็ญ วันพระจันทร์เต็มดวง ปุณฺณมี fullmoon day
-
14 ค่ำ จุทฺทสมี จาตุทฺทสี-สึ (ติถิ)
15 ค่ำ ปญฺจทสี-สึ ปณฺณรสี-สึ (ติถิ)
The 14th/15th day of the half month, day of full/new moon
-
วัน 1 ค่ำ, วันแรกของปักษ์, วันปาฏิบท ปาฏิปโท ปาฏิปททิวโส
-
วันอุโบสถ อุโปสโถ อุโปสถทิวโส อุโปสถทินํ fast day
-
เพียง/แค่วันเดียว เอกทิวสมตฺตํ just one day
((สิ้นกาล) มีวันหนึ่งเป็นประมาณ)
-
เพียง/แค่วันนี้วันเดียว อชฺเชกทิวสมตฺตํ just today
((สิ้นกาล) มีวันหนึ่งเป็นประมาณ ในวันนี้)
-
วัน (หรือ)สองวัน เอกาหํ ทฺวีหํ, เอกาหทฺวีหํ a day or two
-
สองสามวัน กติปาหํ a few days
-
7 วัน, สัปดาห์ สตฺตาหํ week
-
ไม่เกิน 7 วัน, ไม่เกินสัปดาห์ สตฺตาหปรม
less than 7 days/a week
-
วันในสัปดาห์:
-
วันอาทิตย์ รวิวาโร อาทิจฺจวาโร Sunday
-
วันจันทร์ จนฺทวาโร Monday
-
วันอังคาร กุชวาโร Tuesday
-
วันพุธ พุธวาโร Wednesday
-
วันพฤหัสบดี คุรุวาโร Thursday
-
วันศุกร์ สุกฺกวาโร Friday
-
วันเสาร์ สนิวาโร Saturday
-
เดือน มาโส month
-
กึ่งเดือน ครึ่งเดือน ปักษ์ อฑฺฒมาโส อทฺธมาโส ปกฺโข fortnight
-
ข้างขึ้น ชุณฺหปกฺโข สุกฺกปกฺโข bright (lunar) fortnight
-
ข้างแรม กณฺหปกฺโข dark (lunar) fortnight
-
ประมาณ 1 เดือน มาสมตฺต
-
สามเดือน ไตรมาส เตมาสํ (ตัทธิต)
-
ปี สํวจฺฉโร สํวจฺฉรํ สรโท วสฺโส วสฺสํ year
-
ฤดู อุตุ อุตุ season
-
ฤดูร้อน คิมฺหาโน summer summertime
-
ฤดูฝน วสฺสาโน วสฺโส วสฺสํ rainy season
-
ฤดูหนาว เหมนฺโต winter
-
ฤดูใบไม้ร่วง สรโท autumn/fall
-
ฤดูใบไม้ผลิ วสนฺโต spring springtime
-
พุทธันดร พุทฺธนฺตรํ (ระยะเวลาระหว่างพระพุทธเจ้าพระองค์หนึ่งกับอีกพระองค์หนึ่ง)
-
กัป กัลป์ กปฺโป (กำหนดอายุของโลก; กำหนดอายุของสัตว์ =อายุกัป เช่น 100 ปี)
-
อายุกัป อายุกปฺโป
-
เวลากลางวัน ภาคกลางวัน ทิวา นิ. ทิวสภาโค day
-
เวลากลางคืน ภาคกลางคืน รตฺติ รตฺติภาโค night
-
เวลาใกล้รุ่ง เช้าตรู่ เช้ามืด ปจฺจูโส ปจฺจุสฺโส ปจฺจูสสมโย ปจฺจุสฺสสมโย early morning
-
อรุณ อรุโณ อรุโณทโย dawn
-
เวลาเช้า ปุพฺพณฺโห ปุพฺพณฺหสมโย ปภาตํ; ปาโต นิ. forenoon
-
เวลาสาย อุสฺสุโร อุสฺสูโร (กาลมีพระอาทิตย์ในเบื้องบน)
-
เวลาเที่ยงวัน มชฺฌณฺโห มชฺฌนฺติโก midday noon
-
เวลาบ่าย อปรณฺโห afternoon
วฑฺฒมานกจฺฉายา (เวลามีเงาอันเจริญ)
-
เวลาเย็น สาโย
-
เวลาเย็นนัก ดึกนัก อติสาโย
-
พลบค่ำ สมนฺธกาโร ปโทโส วิกาโล
-
เที่ยงคืน นิสีโถ อฑฺฒรตฺโต อฑฺฒรตฺตา อฑฺฒรตฺติ อฑฺฒรตฺตํ midnight
-
กาลชั่วครู่ มุหุตฺโต (กาโล)
-
ปฐมยาม ปฐมยาโม
-
มัชฌิมยาม มชฺฌิมยาโม
-
ปัจฉิมยาม ปจฺฉิมยาโม
ในวัน
-
ในวันวาน เมื่อวาน หิยฺโย yesterday
-
ในวันซืน เมื่อวานซืน ปรหิยฺโย ปเร day before yesterday
-
ในวันนี้ อชฺช สชฺชุ today
-
ในวันพรุ่งนี้ เสฺว สุเว อปรชฺชุ tomorrow
-
ในวันมะรืน ปรสุเว day after tomorrow
-
ในวันรุ่งขึ้น ในวันต่อมา ในวันถัดไป (ของวันที่กล่าวถึง) ปุนทิวเส; อปรชฺชุ (ในวันอื่นอีก) next day, the following day
เช้าตรู่วันรุ่งขึ้น ปุนทิวเส ปาโตว (early) the next morning
-
ในวันอื่น ปรชฺชุ other day
-
ในวันอื่นๆ อญฺเญสุ ทิวเสสุ other days
-
ในวันหนึ่ง เอกทิวสํ one day, on a certain day
-
ในวันนั้น ตสฺมึ ทิวเส, ตํทิวสํ on that day
-
ในวันอุโบสถนั้น ตทหุโปสเถ (ตํ-อห-อุโปสถ)
-
ในวันเดียวกันนั้น ตํทิวสเมว on the same day
-
ในวันที่ 7 สตฺตเม ทิวเส on seventh day
-
ในวันที่ 7 จากวันนี้ อิโต สตฺตเม ทิวเส seven days from now
ในขณะ ในสมัย ...
-
ในขณะนั้น ตสฺมึ ขเณ, ตํขณํ สชฺชุ
-
ในขณะนั้นทีเดียว ตํขณญฺเญว
-
ในสมัยนั้น ตสฺมึ สมเย, เตน สมเยน, ตํ สมยํ
-
ในสมัยหนึ่ง เอกสฺมึ สมเย, เอเกน สมเยน, เอกํ สมยํ
-
ในปีนี้ อิมสฺมึ สํวจฺฉเร
ในเวลา ในกาล
-
ในเวลากลางวัน ทิวา
-
ในเวลากลางคืน รตฺติยา-ยํ รตฺตึ รตฺตํ
-
ในเวลาเช้า ปาโต ปุพฺพณฺเห ปุพฺพณฺหสมเย
-
ในเวลาเช้าตรู่ ปาโตว
-
ในเวลาอรุณ(รุ่ง) อรุเณ อรุณุคฺคมนกาเล
-
ในเวลาใกล้รุ่ง ปจฺจูเส ปจฺจูสกาเล ปจฺจูสสมยํ-เย
-
ในเวลาเที่ยงวัน มชฺฌณฺเห มชฺฌนฺติเก มชฺฌนฺติกสมเย
-
ในเวลาบ่าย อปรณฺเห วฑฺฒมานกจฺฉายาย (ในเวลามีเงาอันเจริญ)
-
ในเวลาเย็น สายํ สายณฺเห สายณฺหสมเย
-
ในเวลาเย็นนัก ดึกนัก อติสายํ
-
ในเวลาพลบค่ำ สมนฺธกาเร ปโทเส วิกาเล
-
-
ในกาลนี้ เดี๋ยวนี้ อิทานิ เอตรหิ สมฺปติ อธุนา
-
ในกาลก่อน ปุพฺเพ ปุเร ปุรา ภูตปุพฺพํ
-
ในกาลภายหลัง ปจฺฉา อปรภาเค
-
ในกาลชั่วครู่ มุหุตฺตํ
-
ในกาลชั่วครู่นั้น ตํมุหุตฺตํ
-
ในกาลอันสมควร กาลํ กลฺลํ
-
ในกาลใด เมื่อใด ยทา (ไม่ใช่คำถาม)
-
ในกาลนั้น เมื่อนั้น ตทา อถ
-
ในกาลนั้น ครั้งนั้น อถ ครั้งนั้นแล 'อถ โข'
-
ครั้งนั้น ในวันหนึ่ง, ครั้นภายหลัง ณ วันหนึ่ง อเถกทิวสํ
-
ในกาลไร เมื่อไร กทา
-
ในกาลหนึ่ง บางครั้ง บางที บางคราว เอกทา
-
ในกาลทั้งปวง ในกาลทุกเมื่อ สพฺพทา สทา always
-
ในกาลไหนๆ บางคราว บางครั้ง “กทาจิ กรหจิ” (ใช้คู่กัน ยกเว้นในคาถา) กุทาจนํ
-
ในเวลา (ที่เขา) ตายแล้ว มตกาเล (ในกาล แห่งเขา ตายแล้ว) — อดีต
-
ในเวลา (กำลัง)(จะ)ตาย ในเวลาใกล้ตาย มรณกาเล
(ในกาลเป็นที่ตาย แห่งเขา) — ปัจจุบัน
-
ในเวลานอน สยนกาเล (ในกาลเป็นที่นอน แห่งเขา)
-
ในเวลาไป คมนกาเล (ในกาลเป็นที่ไป แห่งเขา)
-
ในกาลที่พระเถระเข้าไปในระหว่างพุ่มไม้แล้วออกมา
เถรสฺส คจฺฉนฺตรํ ปวิสิตฺวา นิกฺขมนกาเล
(ในกาลเป็นที่ เข้าไปแล้ว ในระหว่างแห่งพุ่มไม้ ออกมา แห่งพระเถระ)
-
ในเวลาที่มาสู่ที่ใกล้ตน อตฺตโน สนฺติกํ อาคตกาเล
(ในกาล แห่งเขา มาแล้ว สู่ที่ใกล้ แห่งตน)
-
ในตอนแก่ มหลฺลกกาเล (ในกาล แห่งตน เป็นคนแก่)
-
ในตอนเด็ก ตรุณกาเล
-
ในตอนหนุ่ม ทหรกาเล
-
ในเวลาเป็นสุนัข สุนขกาเล
(ในกาล แห่งเขา เป็นสุนัข)
-
ในเวลาอายุ 16 ปี โสฬสวสฺสกาเล
(ในกาล แห่งตน เป็นผู้มีกาลฝน 16)
-
ในกาลสิ้นอายุ อายุหปริโยสาเน
(ในกาลเป็นที่สุดลงรอบแห่งอายุ)
-
ในเวลาอยากจะกิน ภุญฺชิตุกามกาเล
(ในกาล แห่งตน เป็นผู้ใคร่เพื่ออันกิน)
-
(ใน)สมัยพระพุทธเจ้ากัสสปะ กสฺสปพุทฺธกาเล
(ในกาลแห่งพระพุทธเจ้าพระนามว่ากัสสปะ)
-
แทบบาทมูลของพระพุทธเจ้าพระนามว่ากัสสปะ
กสฺสปพุทฺธสฺส ปาทมูเล (แม้ไม่มีคำเกี่ยวกับเวลา แต่ก็มีนัยะถึงกาลเวลา =สมัยพระพุทธเจ้ากัสสปะ)
-
. . . . . .
-
ในเวลาปวารณาจำพรรษาแล้ว
ปวาเรตฺวา วุตฺถวสฺสกาเล
-
ในเวลาทำทุกกรกิริยา ทุกฺกรการิกกาเล
-
ในเวลามีภิกษาหาได้ยาก ทุพฺภิกฺขกาเล ทุพฺภิกฺเข (กาเล) (ในกาลมีภิกษาอันเขาได้โดยยาก)
-
ในอัตภาพที่ 3 จากอัตภาพนี้, ในชาติที่ 3 จากชาตินี้ อิโต ตติเย อตฺตภาเว (ในอัตภาพที่ 3 จากอัตภาพนี้)
-
ในที่สุดแห่งแสนกัปจากกัปนี้, (นับถอยหลัง/ย้อนหลังไปแสนกัป)
อิโต ((ภทฺท)กปฺปโต) สตสหสฺสกปฺปมตฺถเก (ในที่สุดแห่ง กัปแสนหนึ่ง/กัปมีแสนเป็นประมาณ แต่ภัททกัปนี้)
-
ในร้อยอัตตภาพ/ชาติ อตฺตภาวสเต ตเถว มโต (ในร้อยแห่งอัตภาพ)
-
-
(ในเวลา)ก่อน(แห่ง)ภัตร ก่อนอาหาร ปุเรภตฺตํ
-
(ในเวลา)ภายหลัง(แห่ง)ภัตร หลังอาหาร ปจฺฉาภตฺตํ
-
(ใน)ภายในฤดูฝน ภายในพรรษา อนฺโตวสฺสํ
-
(ในเวลา)ก่อนอรุณ ปุรารุณํ
-
ในลำดับเวลาที่ตนคิด จินฺติตสมนนฺตรํ อาคนฺตฺวา (ในลำดับแห่งเหตุอันตนคิดแล้ว)
-
…
-
(ในกาล)ต่อมา อปรภาเค กาเล (ในกาลอันเป็นส่วนอื่นอีก)
-
ในเวลาแสดงธรรมจบ พอแสดงธรรมจบ เทสนาวสาเน/เทสนาปริโยสาเน กาเล (ในกาลเป็นที่สุดลง(รอบ)แห่งพระเทศนา) #อนุโมทนาวสาเน คาถาปริโยสาเน
-
ขอจงรอก่อน อาคเมหิ ตาว (ยังกาลให้มา ก่อน)
-
ขอจงรอสักครู่ มุหุตฺตํ อาคเมหิ (ยังกาลครู่หนึ่งให้มา)
-
ขอจงรอ จนกว่าเขาจะมา
ยาว โส อาคจฺฉติ อาคเมหิ.
อาคเมหิ ยาว โส อาคจฺฉติ.
-
เก็บไว้ จนกว่าเขาจะมา ยาว โส อาคจฺฉติ (ตาว) นิกฺขิปติ
(เขาย่อมมาเพียงไร … ย่อมเก็บไว้ เพียงนั้น)
-
ให้เวลาผ่านไปสักหน่อย โถกํ วีตินาเมสิ (ยังกาล) หน่อยหนึ่ง ให้น้อมไปล่วงวิเศษแล้ว
-
ค่อยๆ ช้าๆ เบาๆ สณิกํ มนฺทํ
-
ช้า นาน ยั่งยืน จิรํ จิรสฺสํ จิราย จิร จิรกาลํ สณิกํ
-
นานกว่า ยั่งยืนกว่า จิรตร
-
ไม่นาน อจิรํ, น จิรสฺเสว (ต่อกาลไม่นานนั่นเทียว)
-
เร็ว โดยเร็ว พลัน โดยพลัน ขิปฺปํ ขิปฺป ตุวฏํ ตุวฏ สหสา ลหุํ ลหุ ลหุโส สีฆ สีฆํ สีฆสีฆํ สีฆสีฆ
-
คล่อง สีฆม
-
โดยเร็ว เวเคน
-
อันมีในวันพรุ่งนี้ สฺวาตน
-
เพื่อภัตรพรุ่งนี้ สฺวาตนาย (ภตฺตาย)
(เพื่อภัตรอันมีในวันพรุ่ง)
-
อันมีในวันนี้ อชฺชตน
-
เพื่อภัตรวันนี้ อชฺชตนาย (ภตฺตาย)
(เพื่อภัตรอันมีในวันนี้)
ความถี่
-
ทุกวัน เทวสิกํ (ทิวส-ณิก), ทิวเส ทิวเส, สุเว สุเว (ในวัน (หนึ่ง)ๆ) every day, daily
-
ประจำวัน รายวัน อนุทินํ every day, daily
-
ทุกๆ เดือน มาเส มาเส ในเดือน(หนึ่ง)ๆ monthly
-
ทุกครึ่ง/กึ่งเดือน อนฺวฑฺฒมาสํ อนฺวทฺธมาสํ fortnightly biweekly
-
ทุก 6 เดือน อนุจฺฉมาสํ every 6 months
-
ทุกปี อนุสํวจฺฉรํ yearly, annual
-
ทุกๆ ขณะ ขเณ ขเณ every moment
-
บ่อยๆ หลายครั้ง เนืองๆ ปุนปฺปุนํ อสกึ อเนกวารํ ภุสํ อภิกฺขณํ อภิณฺหํ มุหุํ often, many times
-
เสมอ สพฺพทา สทา always
-
(เป็น)ประจำ, (ในกาล)เป็นนิตย์ นิจฺจํ นิพทฺธํ สตตํ always
-
ตลอดไป สทาตนาย forever
-
ต่อเนื่อง ไม่หยุด ไม่ขาดตอน นิรนฺตรํ continuous, uninterrupted
-
อีก ปุน again
-
บางครั้ง กทาจิ sometimes
-
ครั้งเดียว คราวเดียว สกึ เอกวารํ เอกกฺขตฺตุํ one time, once
-
สองครั้ง สามครั้ง สี่ครั้ง …
ทฺวิกฺขตฺตุํ ติกฺขตฺตุํ จตุกฺขตฺตุํ … 2 times …
-
จนถึงสามครั้ง ยาวตติยํ ยาวตติยกํ (สิ้นการกำหนดเพียงใดแห่งวาระที่ 3) up to the 3rd time
-
เจ็ดครั้ง สตฺตกฺขตฺตุํ 7 times
-
ไม่เกินเจ็ดครั้ง สตฺตกฺขตฺตุปรม (มีเจ็ดครั้งเป็นอย่างยิ่ง) not more than 7 times
-
ร้อยครั้ง สตกฺขตฺตุํ 100 times
-
(สิ้น)สองครั้ง เทฺว วาเร = ทฺวิกฺขตฺตุํ
-
(สิ้น)สามครั้ง ตโย วาเร = ติกฺขตฺตุํ
-
-
วันละ 2 ครั้ง
[ทิวเส ทิวเส/เทวสิกํ/เอกทิวสํ/ทิวสสฺส –
เทฺว วาเร/ทฺวิกฺขตฺตุํ]
ทิวเส ทิวเส ทฺวิกฺขตฺตุํ (สองครั้ง ในวัน (หนึ่ง)ๆ)
เอกทิวสํ ทฺวิกฺขตฺตุํ (สองครั้ง ในวันหนึ่ง)
เทวสิกํ ทฺวิกฺขตฺตุํ (สองครั้ง ทุกๆ วัน)
วันละ 2 ครั้ง/2 ครั้งต่อวัน ทิวสสฺส เทฺว วาเร
(สิ้นวาระ ท. สอง แห่งวัน)
-
(ไป) วันละ 7 โยชน์ ทิวเส ทิวเส สตฺต โยชนานิ (คจฺฉติ) (ย่อมไป สิ้นโยชน์ ท. เจ็ด ในวันๆ)
-
(ไป) วันละโยชน์ เทวสิกํ โยชนํ (คจฺฉติ)
(ย่อมไป สิ้นโยชน์หนึ่ง ทุกๆ วัน)
-
(ไป) วันละ 50 โยชน์ เอกทิวสํ ปญฺญาสโยชนานิ (คจฺฉติ) (ย่อมไป สิ้นโยชน์ห้าสิบ ท. ในวันหนึ่ง)
-
(ให้) วันละ 1,000 (กหาปณะ) เทวสิกํ สหสฺสํ (เทติ) (ย่อมให้ ซึ่งพันแห่งทรัพย์ ทุกๆ วัน)
-
(ได้ กหาปณะ)วันละ 8 กหาปณะ
เทวสิกํ อฏฺฐฏฺฐกหาปเณ (ลภติ)
(ย่อมได้ ซึ่งกหาปณะแปดแปด ท. ทุกๆ วัน)
-
เดือนละ 8 วัน/8 วันต่อเดือน
มาสสฺส อฏฺฐ ทิวเส (สิ้นวัน ท. แปด ต่อเดือน)
-
ตลอด 8 วันของเดือน มาสสฺส อฏฺฐ ทิวเส (ตลอดวัน ท. แปด แห่งเดือน) หากเหตุการณ์เกิดขึ้นเดือนเดียว ให้แปลว่า 'ของ/แห่ง'
-
(ทำอุโบสถกรรม) 8 ครั้ง ต่อเดือน
มาสสฺส อฏฺฐ (อุโปสถกมฺมานิ กโรติ) (ย่อมทำ ซึ่งอุโบสถกรรม ท. 8 ต่อเดือน)
-
วันละ 2 ครั้ง ทิวสสฺส เทฺว วาเร
2 times a day, twice a day
ครั้งละ 2 วัน ทฺวีหวาเรน, เทฺว เทฺว ทิวเส, วารสฺส เทฺว ทิวเส
every 2 days, 2 days at a time, 2 days per session
-
ครั้งละ 7 วัน สตฺตาหวาเรน (ตามวาระแห่งวัน 7) weekly
-
ครั้งละ 7 วัน, ตลอด 7 วันๆ
สตฺต สตฺต ทิวสานิ (ตลอดวัน ท. 7ๆ)
-
(เที่ยวบิณฑบาต ในบ้าน) บ้านละ 2 วัน
(คาเมสุ) เทฺว เทฺว ทิวเส (ปิณฺฑาย จรึสุ)
-
(ให้) ทรัพย์ครั้งละพัน(ๆ).
สหสฺสํ สหสฺสํ (เทติ) (ย่อมให้ ซึ่งพันแห่งทรัพย์ๆ)
-
(ให้) ครั้งละ/ทีละ 3 แสน/(ให้) ทีละ 3 แสนๆ
ตีณิ ตีณิ สตสหสฺสานิ (เทติ)
(ย่อมให้ ซึ่งแสนแห่งทรัพย์ ท. สามๆ) (ให้ 3 แสนๆ)
-
(โบยด้วยหวาย) ครั้ง/คราวละ 4 เส้นๆ จตุกฺเก จตุกฺเก (กสาหิ ปหริตฺวา) (เฆี่ยนแล้ว) ด้วยหวาย ท. (ในเพราะการประหาร) มีประมาณ 4 มีประมาณ 4
-
(ฆ่าโจร) (ครั้งละ) 500ๆ
ปญฺจสเต ปญฺจสเต โจเร (ฆาเตติ)
(ย่อมฆ่า ซึ่งโจร ท. มีร้อยห้าเป็นประมาณๆ)
-
(ทำกุศล) คราวละน้อยๆ โถกํ โถกํ (กุสลํ กโรติ)
(ย่อมทำ ซึ่งกุศล หน่อยหนึ่งๆ)
-
ในครั้งที่ 2 ทุติเย วาเร (ปูรณสังขยา)
-
แม้ในครั้งที่ 2 ทุติยมฺปิ (ทุติยํ ปิ) (ปูรณสังขยา)
(ทุติยาวิภัตติในอรรถสัตตมีวิภัตติ)
-
แม้ในครั้งที่ 3 ตติยมฺปิ (ปูรณสังขยา)
ระยะเวลา ใช้เวลา (ทุติยาวิภัตติ - สิ้น ตลอด)
-
ประมาณ/สักครึ่งเดือน อฑฺฒมาสมตฺตํ
((สิ้นกาล) สักว่าเดือนด้วยทั้งกึ่ง)
-
ตลอดวัน ทิวสํ
-
ตลอดคืน รตฺตึ
-
ตลอดทั้งคืน สพฺพรตฺตึ (ตลอดราตรีทั้งปวง)
สกลรตฺตึ (ตลอดคืนทั้งสิ้น)
-
ตลอดคืนและวัน ตลอดคืนตลอดวัน ทั้งคืนทั้งวัน
รตฺตินฺทิวา-วํ (ตลอดคืนและวัน)
-
ตลอดวัน (เฉพาะกลางวัน) ทิวสํ
-
ตลอดครึ่งวัน (เฉพาะกลางวัน) อุปฑฺฒทิวสํ
-
ตลอดราตรี/กาลนาน ทีฆรตฺตํ (ตลอดราตรีนาน)
-
1-2 วัน เอกาหํ ทฺวีหํ (สิ้นวันหนึ่ง สิ้นวัน 2)
-
2-3 วัน กติปาหํ (สิ้นวันเล็กน้อย)
ทฺวีหตีหํ (สิ้นวัน 2 และวัน 3)
เทฺว ตโย ทิวเส (สิ้นวัน ท. สองสาม)
-
(ตลอด) 7 คืน 7 วัน
สตฺต รตฺตินฺทิวา (ตลอดคืนและวัน ท.7)
สตฺตรตฺตินฺทิวํ (ตลอดคืนและวัน 7)
-
(ตลอด) 7 วัน, ตลอดสัปดาห์ สตฺตาหํ (ตลอดวัน 7)
-
เพียง/แค่ 7 วันเท่านั้น สตฺตาหเมว (ตลอดวัน 7 นั่นเทียว) สตฺตาหมตฺตเมว ((สิ้นกาล) มีวัน 7 เป็นประมาณนั่นเทียว) just a week
-
ไม่เกิน 7 วัน, ไม่เกินสัปดาห์
สตฺตาหปรม (มีวัน 7 เป็นอย่างยิ่ง)
สตฺตาหโต อุตฺตรึ (น คจฺฉติ) (ย่อมไม่ไป ยิ่ง กว่าวัน 7) less than 7 days/a week
-
เกิน 7 วัน สตฺตาหโต อุตฺตรึ (คจฺฉติ) (ย่อมไป ยิ่ง กว่าวัน 7)
-
7-8 วัน สตฺตฏฺฐทิวเส (สิ้นวันเจ็ดและวันแปด ท.)
-
ประมาณ 1 เดือน มาสมตฺตํ
((สิ้นกาล) สักว่าเดือนหนึ่ง)
-
ตลอดพรรษา วสฺสํ (ตลอดพรรษา/กาลฝน)
ตลอดภายในพรรษา อนฺโตวสฺสํ (ตลอดภายในแห่งพรรษา/กาลฝน)
-
3 เดือน เตมาสํ (ตลอดประชุม/หมวดแห่งเดือน 3)
-
ตลอดปี สํวจฺฉรํ ตลอดปีหนึ่ง เอกสํวจฺฉรํ
-
ตลอดอายุ ตลอดชีวิต ยาวตายุกํ
(ตลอดการกำหนดมีประมาณเพียงใดแห่งอายุ)
-
(จน)ตลอดชีวิต ยาวชีวํ (สิ้นการกำหนดเพียงใดแห่งชีวิต)
-
(สิ้น) 4 อสงไขย จตฺตาริ อสงฺเขยฺยานิ
-
ตลอดเวลา (ที่ผ่านมา)นี้ เอตฺตกํ กาลํ (ตลอดกาล มีประมาณเท่านี้)
ในระหว่าง
-
(ไม่ท้อถอย) ในระหว่าง/กลางคัน อนฺตรา (อโนสกฺกิตฺวา)
-
(ทำกาละ) ในระหว่างเทียว อนฺตราว (กาลํ กโรติ)
-
ในระหว่างๆ อนฺตรนฺตเร อนฺตรนฺตรา
-
ในระหว่างตอนกลางคืน รตฺติภาคสมนนฺตเร
-
ในระหว่าง 3 เดือน (ภายในพรรษา)
(อนฺโตวสฺเส) เตมาสพฺภนฺตเร
-
(ช่วงเวลา/กรรมที่ทําไว้)ในระหว่างภพ ภวนฺตเร
-
ในระหว่างภัตร อนฺตราภตฺตํ
-
ในระหว่างภัตรมื้อเดียวเท่านั้น
เอกสฺมิญฺเญว อนฺตราภตฺเต
-
ในระหว่างแห่งปฐมยาม ปฐมยามสมนนฺตเร
-
ในระหว่างแห่งมัชฌิมยาม มชฺฌิมยามสมนนฺตเร
โดย (ตติยา)
-
โดย(กาล)ล่วงไปแห่งบิดา/มารดา, เมื่อบิดา/มารดาตาย ปิตุอจฺจเยน, ปิตุ อจฺจเยน (โดยการล่วงไปแห่งบิดา) (มาตุอจฺจเยน, มาตาปิตุอจฺจเยน)
-
โดย(กาล)(อัน)ล่วงไป /ครั้นล่วง(ไป) / เมื่อผ่านไป 10 เดือน ทสมาสจฺจเยน, ทสนฺนํ มาสานํ อจฺจเยน
(โดยการล่วงไปแห่งเดือน (ท.) 10)
-
โดยล่วงไป 7 ปี สตฺตวสฺสจฺจเยน, สตฺตนฺนํ วสฺสานํ อจฺจเยน (โดยการล่วงไปแห่งปี (ท.) 7)
-
โดยล่วงไป 7 วัน / 1 สัปดาห์
สตฺตาหจฺจเยน, สตฺตาหสฺส อจฺจเยน
(โดยการล่วงไปแห่งวัน 7) a week ago
-
โดยล่วงไป 2-3 วัน
กติปาหจฺจเยน (โดยการล่วงไปแห่งวันเล็กน้อย)
ทฺวีหตีหจฺจเยน (โดยการล่วงไปแห่งวัน 2 และวัน 3)
a few days ago
-
(โดย)สองสามวัน กติปาเหน (โดยวันเล็กน้อย) for a few days
-
(โดย) 8 เดือน (จึงสำเร็จ) อฏฺฐหิ มาเสหิ นิฏฺฐิตา (โดยเดือน ท. 8)
-
ตาม/โดยวาระ วาเรน
ต่อ (จตุตถี)
-
(ต่อกาล) 2-3 วันเท่านั้น กติปาหสฺเสว
-
(ต่อกาล)ไม่นาน น จิรสฺเสว (ต่อกาลไม่นานนั่นเทียว)
ตั้งแต่ (ปัญจมี)
-
ตั้งแต่นั้น ตั้งแต่กาลนั้น ตโต (กาลโต) ปฏฺฐาย/ปภูติ
-
ตั้งแต่บัดนี้ไป อิโตทานิ ปฏฺฐาย/ปภูติ
-
ตั้งแต่วันนี้ไป อชฺช(กาล)โต ปฏฺฐาย/ปภูติ
-
ตั้งแต่วันนี้เป็นต้นไป อชฺชตคฺเค อชฺชตคฺเคทานิ
-
ตั้งแต่ต้น อาทิโต ปฏฺฐาย/ปภูติ
-
ตั้งแต่(เวลาเป็น)เด็ก ทารกกาลโต ปฏฺฐาย/ปภูติ
-
ตั้งแต่วันที่เขาบวช ตสฺส ปพฺพชิตทิวสโต ปฏฺฐาย/ปภูติ
ตั้งแต่... จนถึง...
-
ตั้งแต่พระอาทิตย์ขึ้นไป จนถึงเวลาเที่ยงวัน อรุณุคฺคมนโต ปฏฺฐาย ยาว มชฺฌนฺติกสมยา
-
ตั้งแต่เวลาผนวชจนถึงถูกแผ่นดินสูบ
ปพฺพชิตกาลโต ปฏฺฐาย ยาว ปฐวิปฺปเวสนา
-
ตั้งแต่บัดนี้ไป จนถึงวันมหาปวารณา
อิโตทานิ ปฏฺฐาย ยาว มหาปวารณา ตาว …
ประโยคแทรก (ลักขณะ)
-
เมื่อบิดา/มารดาตาย ปิตริ มเต, มาตริ มตาย
(ครั้นเมื่อบิดา/มารดาตายแล้ว)
-
เมื่อบิดา/มารดาตาย (ทำกาละ)
ปิตริ กาลกเต (สนฺเต), มาตริ กาลกตาย (สนฺติยา) (ครั้นเมื่อบิดา/มารดา เป็นผู้มีกาละอันกระทำแล้ว มีอยู่)
-
เมื่อมารดาและบิดาตายแล้ว
มาตาปิตูสุ มเตสุ/กาลกเตสุ (ครั้นเมื่อบิดา/มารดาตายแล้ว)
-
เมื่อเป็นเช่นนั้น เอวํ สนฺเต; อถ (ในเลขใน)
(ครั้นเมื่อความเป็น อย่างนั้น มีอยู่)
-
พอกล่าว(ว่า...)เท่านั้น “...ติ วุตฺตมตฺเตเยว
-
พอปรากฏขึ้นเท่านั้น ปาตุภูตมตฺเตเยว
-
-
เมื่อเวลาเที่ยงล่วงไปแล้ว มชฺฌนฺติเก อติกฺกนฺเต
(ครั้นเมื่อท่ามกลางแห่งวัน ก้าวล่วงแล้ว)
-
เมื่อ 7 วัน ล่วงเลยไป/ผ่านไป สตฺตาเห วีติวตฺเต
(ครั้นเมื่อวัน 7 เป็นไปล่วงวิเศษแล้ว)
-
เมื่อเวลาประมาณกึ่งเดือนล่วงไปแล้ว อฑฺฒมาสมตฺเต อติกฺกนฺเต ((ครั้นเมื่อกาล) สักว่ากึ่งแห่งเดือน ก้าวล่วงแล้ว)
-
เมื่อเดือนที่ 1 ล่วงเลยไป/ผ่านไป ปฐมมาเส อติกฺกนฺเต
(ครั้นเมื่อเดือนที่ 1 ก้าวล่วงแล้ว)
-
ประธานของพากย์ (ปฐมา)
-
10 เดือนผ่านไป ทส มาสา อติกฺกนฺตา
(เดือน ท. 10 ก้าวล่วงแล้ว)
-
อติทุกฺเขน โน สตฺต ทิวสา อติกฺกนฺตา
(7 วันของพวกเราล่วงไปโดยยากยิ่ง)
-
.
อื่นๆ
-
ลำดับ, การสืบๆ กันมา ปรมฺปรา
-
โดยลำดับแห่งอาจารย์ อาจริยปรมฺปราย อาจริยปรมฺปรโต
-
อันสืบๆ กันมา ปรมฺปร (ปรมฺปรโภชนํ รับนิมนต์แล้วแต่ไปฉันที่อื่น)
นิบาตบอกปริจเฉท
-
เพียงไร กีว (คำถาม)
-
เพียงใด ยาว เพียงนั้น ตาว
-
มีประมาณเพียงใด ยาวตา
มีประมาณเพียงนั้น ตาวตา
-
มีประมาณเท่าใด กิตฺตาวตา (คำถาม)
มีประมาณเท่านั้น เอตฺตาวตา
-
เพียงใดนั่นเทียว ยาวเทว
เพียงนั้นนั่นเทียว ตาวเทว
-
โดยรอบ สมนฺตา
-
ด้วย(ลำดับแห่ง)คำเพียงเท่านี้
ด้วยเหตุเพียงเท่านี้ เอตฺตาวตา
-
(ใน)ทันใดนั้นเอง ในขณะนั้นนั่นเทียว ตาวเทว
นิบาตบอกอุปมาอุปไมย เปรียบเทียบ
-
ฉันใด ยถา เสยฺยถา
-
ฉันนั้น ตถา เอวํ
-
ราวกะ ราวกะว่า ราวกับ เพียงดัง ดุจ ดุจดัง เหมือน วิย อิว
-
เหมือน เช่น ยถาตํ
-
เช่นกับ เหมือน สทิส
นิบาตบอกประการ
-
โดยประการใด ยถา กถํ
-
โดยประการนั้น ตถา เอวํ
นิบาตมีเนื้อความต่างๆ
-
ปุน อีก
-
ปุนปฺปุนํ บ่อยๆ
-
ยิ่ง ภิยฺโย
-
โดยยิ่ง ภิยฺโยโส ภุสํ*
-
โดย (ความ)เคารพ สกฺกจฺจํ
-
โดยชอบ สมฺมา
-
ผิด มิจฺฉา
-
เท็จ ไม่จริง มุสา อลิกํ
-
เปล่า มุธา
-
กับ พร้อม สห สทฺธึ
-
เอง ด้วยตนเอง สยํ สามํ
-
แน่ แน่แท้ แน่นอน นูน อทฺธา อวสฺสํ
-
โดยแท้ อญฺญทตฺถุ-ถุํ อทฺธา ตคฺฆ ชาตุ กามํ สสกฺกํ
-
ก่อน เพิ่ง ยัง ตาว
-
ก่อน ก่อนกว่า ล่วงหน้า (ภิกฺขูหิ) ปุเรตรํ
-
ก่อน ทีแรก ครั้งแรก ปฐมํ
-
ก่อน (คนอื่น/สิ่งอื่น)ทั้งหมด สพฺพปฐมํ
-
ภายหลัง ปจฺฉา afterwards
-
ภายหลัง (คนอื่น/สิ่งอื่น)ทั้งหมด สพฺพปจฺฉา
-
ตั้งแต่ จำเดิม ปฏฺฐาย ปภูติ
-
แม้น้อยหนึ่ง กิญฺจาปิ
-
บ้าง กฺวจิ
-
โถกํ อีสกํ นิดหน่อย, เล็กน้อย
-
ไกล อารา
-
แจ้ง ชัด อาวิ อาวี
-
โอ โห อโห
-
ต่างๆ นานา
-
ถ้าอย่างนั้น เตนหิ
-
อย่างเดียว เท่านั้น เกวลํ
-
โดยกำหนดมีในที่สุด อนฺตมโส
-
ชื่อ ชื่อว่า ธรรมดา ธรรมชาติ นาม
-
เพราะเหตุนั้น ว่า...ดังนี้ ด้วยประการฉะนี้ ชื่อว่า อิติ
-
พอละ อลํ
-
สมควร อลํ
-
ควรกัน อลํ
-
สามารถ อลํ
-
ประดับ ตกแต่ง อลํ (อลงฺกโรติ)
-
เห็นจะ..., น่าจะ… มญฺเญ
-
สืบๆ กันมา ปรมฺปรา
นิบาตสำหรับผูกศัพท์และประโยค
-
ดังจะกล่าวโดยย่อ ความย่อว่า หิ (สงฺเขปโชตก)
-
ดังจะกล่าวโดยพิสดาร ความพิสดารว่า หิ (วิตฺถารโชตก)
-
ก็ แล ก็แล (เริ่มต้นข้อความ) หิ จ ปน ตุ (วากฺยารมฺภ)
-
ก็...เล่า ปน
-
อีกอย่าง/ประการหนึ่ง อนึ่ง เออก็ อปิจ
-
อนึ่ง จ อโถ
-
ส่วน(ว่า) ฝ่าย(ว่า) ปน ตุ
-
แต่(ว่า) ปน ตุ but
-
เพราะ(ว่า) หิ because
-
จริงอยู่ แท้จริง ความจริง อันที่จริง หิ จ in fact, indeed
-
จริงอย่างนั้ัน ตถาหิ
-
ด้วย และ จ and
-
หรือ ก็ดี ก็ตาม วา or
-
บ้าง วา ปิ อปิ
-
แม้ ปิ อปิ even
-
อีกอย่างหนึ่ง อถวา
-
อนึ่ง จ ปน
นิบาตบอกปริกัป [เงื่อนไข]
-
ถ้า ถ้าว่า หากว่า สเจ เจ ยทิ อถ
-
ผิว่า ยทิ
-
กระไรหนอ ยนฺนูน
นิบาตบอกความสงสัย
-
ไฉนหนอ อปฺเปว
-
ไฉนหนอ ถ้ากระไร ชื่อแม้ไฉน 'อปฺเปว นาม'
คำถาม (ปุจฉนะ)
-
หรือ ทำไม อย่างไร กึ
-
หรือ หรือหนอ นุ
-
หรือ บ้างหรือ แลหรือ กจฺจิ
-
บ้าง อย่างไร ใช่หรือ หรือหนอ อะไร 'กจฺจิ นุ'
-
หรือหนอ เพราะเหตุใด กินฺนุ
-
อย่างไร กินฺติ
-
เพราะเหตุไร กสฺมา; กึการณา (สมาส - วิ.บุพ.)
-
เพื่อประโยชน์อะไร กิมตฺถํ กิมตฺถาย (สมาส - วิ.บุพ.)
-
ใคร อะไร โก กา (กึ แปลงเป็น ก)
-
อะไร กึ (แปลงเป็น ก)
-
แลหรือ อย่างไร อย่างไรเล่า กึสุ
-
จากไหน กุโต
-
แก่ใคร เพื่อใคร กสฺส
-
(ใน)ที่ไหน กตฺถ
-
เมื่อไร กทา
-
เท่าไร มีจำนวนเท่าไร มีประมาณเท่าไร มากเท่าไร กติ กิตฺตก กีวตก กีวติก กีว กีวตกํ กิตฺตาวตา
-
นานเท่าไร กีวจิรํ
-
กี่ครั้ง สิ้นครั้งเท่าไร กติกฺขตฺตุํ กติวาเร
-
อายุ/พรรษาเท่าไร กติวสฺโส-สา (อุปสมฺปทาย) (เพิ่มคำว่า ชาติยา/อายุนา เมื่อถามอายุพระ)
-
ไกลเท่าไร กีวทูร
-
จากที่ไกลเท่าไร กีวทูรโต (ฐานโต)
-
(อัน)เป็นอย่างไร/เช่นไร กีทิส
-
ชนิดไหน ประเภทไหน เป็นไฉน กตร กตม
-
อย่างไร ไฉน กถํ
-
มิใช่หรือ นนุ
-
แลหรือ อะไรเล่า จรหิ
-
คือ อย่างไรนี้; แล [ปทปูรณ] เสยฺยถีทํ
-
หรือว่า อุทาหุ อาทู
นิบาตบอกความได้ยินเล่าลือ
นิบาตบอกความรับ รับคำ (สัมปฏิจฉนะ)
-
ครับ ค่ะ ใช่ เออ ... อาม อามนฺตา
-
อย่างนั้น ครับ ค่ะ เอวํ
-
ดีแล้ว ดีละ สาธุ สาหุ
-
สมควร เหมาะสม ปติรูปํ โอปายิกํ
-
ไม่หนักใจ ลหุ
นิบาตบอกความเตือน
-
เชิญเถิด อิงฺฆ
-
เอาเถิด หนฺท ตคฺฆ
-
นิบาตสักว่าทำบทให้เต็ม (ปทปูรณะ)
-
หนอ นุ วต
-
แล เว หเว โข โว
-
เว้ย เว หเว
-
โว้ย โว
-
สิ สุ
นิบาตบอกปฏิเสธ
-
ไม่ หามิได้ หาได้...ไม่ น โน
-
พอ พอละ อย่าเลย อลํ
-
อย่า มา
-
เทียว แหละ ว
-
เว้น วินา อญฺญตฺร
-
แยก อญฺญตฺร
-
นั่นเทียว นั่นเอง นั่นแหละ เอว
นิทัสสนะ (แสดง, ชี้แจง)
-
อย่างนี้ เอวํ อิติ อิตฺถํ
คุณภาพ ลักษณะ
คุณนามที่เป็น อ การันต์ (ซึ่งมีใช้มากที่สุด) เมื่อนำไปขยายนามนามที่เป็นอิตถีลิงค์ ให้ลง อา ปัจจัยเครื่องหมายอิตถีลิงค์ที่ท้ายคุณนามก่อน เช่น ถูล เป็น ถูลา
-
ดี เจริญ สุนฺทร ภทฺร ภทฺท(ก) กลฺยาณ(ก) ภุส
-
ดีกว่า สุนฺทรตร เสยฺย วร
-
ดีที่สุด สุนฺทรตม เสฏฺฐ
-
ชั่ว เลว หีน ปาป(ก) อสุนฺทร อภทฺทก
-
ชั่ว เลว กว่า หีนตร ปาปตร ปาปิย
-
ชั่ว เลว ที่สุด หีนตม ปาปตม ปาปิฏฺฐ
-
ดียิ่ง อุกฺกํส ภุส
-
ยอดเยี่ยม ปณีต(ก) อติสุนฺทร วิสิฏฺฐ
-
ที่สุด อจฺจนฺต อนฺติม
-
บวร สูงสุด ปวร อุตฺตม อุตฺตร
-
ไม่มีผู้ประเสริฐกว่า อนุตฺตร อนุตฺตริย
-
สูงส่ง สูงค่า ล้ำเลิศ สุขุม สุขุมาล
-
งาม สวย หล่อ สุรูป อภิรูป โสภณ อภิกฺกนฺต
-
ไม่งาม น่าเกลียด วิรูป อโสภณ
-
น่าดูชม น่าชอบใจ ทสฺสนีย อภิกฺกนฺต มนาป มนุญฺญ
-
อ้วน หยาบ ถูล
-
ผอม กิส กีส
-
เตี้ยมาก แคระ วามน(ก)
-
กระจอก พิการ ขญฺช
-
ค่อม ขุชฺช
-
ง่อย กุณี
-
เป็นโรคอัมพาต ปกฺขหต
-
มีอิริยาบถขาด ฉินฺนิริยาปถ
-
ชราทุพพลภาพ ชราทุพฺพล
-
มีรูปร่างไม่สมประกอบ ปริสทูสก
-
บอด อนฺธ
-
บอดข้างเดียว กาณ
-
มีตาข้างเดียว เอกกฺขี
-
ตาเหล่ วลิร
-
หนวก หูหนวก พธิร สุติหีน
-
ใบ้ มูค
-
บอดและใบ้ อนฺธมูค
-
บอดและหนวก อนฺธพธิร
-
ใบ้และหนวก มูคพธิร เอฬมูค
-
ใบ้หนวก (โง่) เอฬมูค
-
บอดใบ้และหนวก อนฺธมูคพธิร
-
มีมือด้วน หตฺถจฺฉินฺน
-
มีเท้าด้วน ปาทจฺฉินฺน
-
มีมือเท้าด้วน หตฺถปาทจฺฉินฺน
-
มีหูขาด กณฺณจฺฉินฺน
-
มีจมูกแหว่ง นาสจฺฉินฺน
-
มีหูขาดจมูกแหว่ง กณฺณนาสจฺฉินฺน
-
มีนิ้วมือนิ้วเท้าขาด องฺคุลิจฺฉินฺน
-
มีง่ามมือง่ามเท้าขาด อฬจฺฉินฺน
-
มีเอ็นขาด กณฺฑรจฺฉินฺน
-
ถูกสักหมายโทษ ลกฺขณาหต
-
มีรอยเฆี่ยนด้วยหวาย กสาหต
-
ถูกออกหมายสั่งจับ ลิขิตก
-
มีโรคเรื้อรัง ปาปโรคี
-
มีเท้าปุก สีปที
-
มีมือเป็นแผ่น ผณหตฺถก
-
มีคอพอก คลคณฺฑิก
-
สุก ปกฺก
-
สด ดิบ อาม(ก)
-
แห้ง สุกฺข
-
เปียก ชุ่ม ตินฺต อลฺล
-
ใหม่ สด นว(ก) อภินว
-
เก่า ปุราณ โปราณ(ก) ชิณฺณ(ก)
-
เน่า บูด ปูติก
-
หอม มีกลิ่นหอม สุคนฺธ
-
เหม็น กลิ่นไม่ดี ทุคฺคนฺธ
-
(เป็น)เพียง/แค่/สักว่า… -มตฺต(ก) (ธาตุมตฺตํ วจนมตฺตํ)
-
ฉลาด มีปัญญา กุสล สปฺปญฺญ ปญฺญวนฺตุ ปณฺฑิต เมธาวี อชฬ พฺยตฺต
-
โง่ ปัญญาทึบ ทนฺธ ทุปฺปญฺญ มูฬฺห มนฺทพุทฺธิก ชฬ
-
รวย ร่ำรวย มหทฺธน มหาโภค มหาวิภว ธนวา-วตี [-นฺตุ] อฑฺฒ(ก) อิพฺภ
-
จน ยากจน ทลิทฺท ทฬิทฺท ทุคฺคต
-
ยากจนมาก อติทุคฺคต
-
มีบุญ ปุญฺญ ลกฺขี
-
ไม่มีบุญ อปุญฺญ
-
มีโทษ สาวชฺช
-
ไม่มีโทษ อนวชฺช
-
มีอายุน้อย อปฺปมายุก
-
มีอายุยืน ทีฆายุ ทีฆายุก ทีฆาวุ
-
มีกิจน้อย อปฺปกิจฺจ
-
มีลาภน้อย อปฺปลาภ
-
โชคดี ธญฺญ สุภาค
-
โชคร้าย ทุกฺขิต ภาคฺยหีน
-
มีลูก มีบุตร สปุตฺตก
-
ไม่มีลูก ไม่มีบุตร อปุตฺตก
-
เป็นมิตร ใจดี ช่วยเหลือ อวิรุทฺธ สุหท อนุกูล
-
ไม่เป็นมิตร ใจร้าย ทุหท วิรุทฺธ
-
เป็นศัตรู วิรุทฺธ
-
อ่อนโยน อ่อนนุ่ม มุทุ
-
แข็ง กระด้าง ถทฺธ
-
สามารถ สมตฺถ ปฏิพล ไม่สามารถ อสมตฺถ
-
เคลื่อนที่ได้ ชงฺคม จล ปาริหาริย
-
เคลื่อนที่ไม่ได้ มั่นคง อจล ถาวร
-
ถาวร เที่ยง นิจฺจ ถาวร
-
ไม่เที่ยง ไม่ถาวร อนิจฺจ อถาวร
-
ขยัน ไม่เกียจคร้าน อนลส ทกฺข อกุสีต
-
เกียจคร้าน ขี้เกียจ อลส กุสีต
-
หนัก ภาริย ครุ(ก) ธุร
-
เบา ลหุ(ก) สลฺลหุก
-
ตึง อสิถิล
-
หย่อน สิถิล สถล อนธิก
-
มั่น มั่นคง แน่น ทฬฺห ทฬฺหี
-
ได้รับการชมเชย อภิตฺถุต
-
ได้รับการนับถือ มานิต พหุมต
-
ถูกดูหมิ่น เหยียดหยาม ดูถูก นินฺทิต วมฺภิต
-
มีชื่อเสียง รู้จักกันดี วิสฺสุต สุปากฏ
-
ไม่ปรากฏ ไม่รู้ อปากฏ อปญฺญาต
-
โหดร้าย จณฺฑ จณฺฑาล ทุฏฺฐ ลุทฺท กุรีร
-
ใจดี การุณิก
-
มีศีล สุสีล
-
ไม่มีศีล ชั่วร้าย ทุสฺสีล
-
สุขภาพดี ไม่มีโรค อคิลาน นิโรค
-
มีแผล บาดเจ็บ วณิต
-
ชำนาญ ปฏุ ทกฺข
-
ปานกลาง มชฺฌิม มตฺตญฺญู
-
นิรันดร์ ต่อเนื่อง สสฺสติก
-
ก้มลง โอนต
-
บ้า คลั่ง อุมฺมาท มตฺต อุมฺมตฺต(ก) อุมฺมตฺติกา
-
เป็นเจ้า เป็นใหญ่ สามี สามินี สามิก
ความรู้สึก บุคคลิก
-
เป็นสุข มีความสุข สุขิต สุมน
-
ดีใจ ร่าเริง สุมน อตฺตมน
-
เป็นทุกข์ มีความทุกข์ ทุกฺขี ทุกฺขินี ทุกฺขิต ทุมฺมน
-
เศร้า ทุมฺมน อนตฺตมน
-
คร่ำครวญ ปริเทวิต
-
ร้องไห้ รุทมาน
-
มีหน้านองด้วยน้ำตา อสฺสุมุโข-ขี-ขินี
-
มีหน้าชุ่มด้วยน้ำตา อสฺสุตินฺเตน มุเขน (อิตถัมภูตะ)
-
มีนัยน์ตาเต็มด้วยน้ำตา อสฺสุปุณฺเณหิ เนตฺเตหิ (อิตถัมภูตะ)
-
มีนัยน์ตาเต็มด้วยน้ำตา อสฺสุปุณฺณเนตฺต
-
ธารน้ำตาจากนัยน์ตาทั้ง 2 ไหลออก อกฺขีหิ อสฺสุธารา ปวตฺตนฺติ
-
เก้อ เขิน เก้อเขิน มงฺกุ มงฺกุภูต
-
ความรัก เปมํ เปมโก-กํ สิเนโห เสฺนโห
-
กล้า วีร สุร
-
ขลาด ภีรุก ขลฺลาต
-
กร่าง นิพฺภย ‘ไม่กลัว’
-
บริสุทธิ์ ปริสุทฺธ
-
ไม่บริสุทธิ์ อปริสุทฺธ
-
สะอาด นิมฺมล สุทฺธ
-
ไม่สะอาด เศร้าหมอง มลิน อสุทฺธ
-
สกปรก เศร้าหมอง เปื้อน กิลิฏฺฐ
-
ละเอียด ละเอียดอ่อน สุขุม สุขุมาล สณฺห
-
หยาบ กกฺกส ผรุส
-
ตั้ง(ใจ)มั่น สมาหิต
-
ใจไม่ตั้งมั่น เสียสมาธิ อสมาหิต
-
ปิด ปกปิด ปิดกั้น คุตฺต ฉนฺน ปฏิจฺฉนฺน
-
เปิด เปิดเผย วิวฏ อนาวฏ
-
ตรง ไม่งอ อวงฺก อุชุ
-
โกง โก่ง งอ วงฺก กุฏิล
-
ผ่องใส สดใส ปภสฺสร ภาสุร
-
ขุ่นมัว อาวิล ไม่ขุ่นมัว อนาวิล
-
มัว หมอง เศร้าหมอง นิปฺปภ มลิน
-
เอื้อเฟื้อ ไม่โลภ อลุทฺธ
-
โลภ ตะกละ ลุทฺธ มหิจฺฉ
-
ลึก ลึกซึ้ง คมฺภีร
-
ตื้น อุตฺตาน(ก)
-
เต็ม บริบูรณ์ ปูร(ก) ปุณฺณ ปริปุณฺณ สมฺปุณฺณ
-
ว่าง เปล่า ตุจฺฉ(ก) ริตฺต สุญฺญ
ความเป็นเจ้าของ
-
เจ้าของ สามิ สามี สามิโก สามินี
-
ไม่มี/ไม่ใช่เจ้าของ อสฺสามิก
-
มีเจ้าของ สสฺสามิก
-
มีสามี สสฺสามิกา
-
อันเป็นของมีอยู่/ผู้เป็นคนมีอยู่ สนฺตก (เป็นของ/คน ที่ตนมี)
-
(อันเป็น)ของตน ส สก สกิย
-
(อันเป็น)ของตน นิช นิย นิยก อตฺตนิย
-
(อันเป็น)ของบิดา ของพ่อ เปตฺติก ปิตุสนฺตก
-
(อันเป็น)ของมารดา ของแม่ มตฺติก มาตุสนฺตก
-
(อันเป็น)ของสงฆ์ สงฺฆิก
-
(อันเป็น)ของมนุษย์ มานุส มานุสก มานุสี
-
(อันเป็น)ของชาวบ้าน คมฺม
-
(อันเป็น)ของชาวเมือง โปรี
-
(อันเป็น)ของตระกูล กุลสนฺตก
อายุ พรรษา
-
อายุ (ความเป็นไปของชีวิต) อายุ อายุ วโย
-
พรรษา/กาลฝน (จำนวนปีฝนที่มีชีวิตอยู่ ของคน) วสฺโส วสฺสํ
-
ช่วงอายุ อายุปฺปมาณํ
-
อายุขัย หมดอายุ อายุกฺขโย
-
แก่ สูงอายุ มหฺลลก-ลิกา ชิณฺณ(ก) วุฑฺฒ
-
เด็ก หนุ่ม สาว พาล(ก) ตรุณ ตรุณี มาณว(ก) มาณวิกา
-
ใหม่ สด นว(ก) อภินว
-
เก่า ปุราณ โปราณ(ก) ชิณฺณ(ก)
-
มีอายุ/พรรษาเท่าไร กติวสฺส(า)
มีอายุ/พรรษา ... ปี -วสฺส-สิก -วสฺสา-สิกา
มีอายุ/พรรษา 1 ปี เอกวสฺส/วสฺสิก/เอกวสฺสายุก
มีอายุ/พรรษา 2 ปี ทฺวิวสฺส/วสฺสิก
มีอายุ/พรรษา 10 ปี ทสวสฺส/วสฺสิก
มีอายุ/พรรษาไม่ถึง 10 ปี อูนทสวสฺส/วสฺสิก
มีอายุ/พรรษาเกิน10 ปี อติเรกทสวสฺส/วสฺสิก
-
มีอายุ 80 ปี อาสีติก/อสีติวสฺส/อสีติวสฺสิก
-
(คฤหัสถ์/สามเณร-รี) มีอายุ 12 ปี/ขวบ ทฺวาทสวสฺโส-สิโก ทฺวาทสวสฺสา-สิกา
-
(ภิกฺษุ/ภิกษุณี/เถระ/เถรี) มีอายุ 30 ปี
(ชาติยา/อายุนา) ตึสวสฺโส-สิโก ตึสวสฺสา-สิกา
(มีกาลฝน 30 โดยการเกิด/โดยอายุ)
-
(ภิกฺษุ/ภิกษุณี/เถระ/เถรี) มีพรรษา 30
(อุปสมฺปทาย) ตึสวสฺโส-สิโก ตึสวสฺสา-สิกา (มีกาลฝน 30 โดยอุปสมบท)
-
ไม่มีพรรษา, (บวช)ยังไม่ได้พรรษา อวสฺสิก(า), ‘วสฺสํ (เม) นตฺถิ’
-
มีอายุ 16 ปี โสฬสวสฺส (พหุพ. สมาส) โสฬสวสฺสิก (ตัทธิต)
-
มีอายุ 16 ปี (ย่าง), มีอายุรุ่นราว 16 ปี. โสฬสวสฺสุทฺเทสก-สิกา (เป็นผู้อันบุคคลพึงแสดงขึ้นว่ามีกาลฝน 16) (นามกิตก์)
-
มีอายุราว 15-16 ปี ปณฺณรสโสฬสวสฺสุทฺเทสก-สิกา (ผู้อันบุคคลพึงแสดงขึ้นว่ามีกาลฝน 15 หรือ 16) (นามกิตก์)
-
มีอายุ 20 ปี วีสติวสฺส
มีอายุ 20 ปีบริบูรณ์ ปริปุณฺณวีสติวสฺส
มีอายุหย่อน/ไม่ถึง 20 ปี อูนวีสติวสฺส
มีอายุเกิน 20 ปี อติเรกวีสติวสฺส
-
มีอายุเต็ม(ตามที่กำหนด) ปริปุณฺณวสฺส
ขนาด ปมาณํ
-
ขนาด ปมาณํ ปริมาณํ มตฺตา
-
ขนาดใหญ่ อุฬารตฺตํ วิสาลตฺตํ
ขนาดกลาง มชฺฌิมปฺปมาณํ
ขนาดเล็ก ขุทฺทกปฺปมาณํ
ขนาดจิ๋ว อติขุทฺทกปฺปมาณํ
-
มีขนาดใหญ่ อุฬาร วิสาล
-
มีขนาดเท่ากัน สมมาณยุตฺต อนูนาธิก ตุลฺยปฺปมาณ
-
สั้น รสฺส
-
ยาว ทีฆ อายต อายาม
-
กว้าง วิตฺถต วิตฺถาร ปุถุล
-
แคบ สมฺพาธ อนายต
-
สูง อุพฺเพธ
-
ลึก คมฺภีร
-
(ประมาณ) 1 โยชน์/โยชน์หนึ่ง โยชนิก (ประกอบแล้วด้วยโยชน์)
-
(ประมาณ) 5 โยชน์ ปญฺจโยชนิก (ประกอบแล้วด้วยโยชน์ 5)
-
(ประมาณ) 9 โยชน์ นวโยชน (มีโยชน์ 9 เป็นประมาณ)
-
25 โยชน์ โดยประมาณ, (โดย)ประมาณ 25 โยชน์ ปมาณโต ปญฺจวีสติโยชนิก (ประกอบแล้วด้วยโยชน์ 25 โดยประมาณ)
-
(นรกชื่อโลหกุมภี) (ประมาณ/ลึก) 60 โยชน์ สฏฺฐิโยชนิกา โลหกุมฺภี (ประกอบแล้วด้วยโยชน์ 60)
-
(กาย) สูงประมาณ 25 โยชน์ กาโย ปญฺจวีสติโยชนํ อจฺจุคฺคโต ((กาย ขึ้นไปล่วงแล้ว) สิ้นโยชน์ 25)
-
ยาว 13 ศอก กว้าง 4 ศอก
เตรสหตฺถายาม จตุหตฺถวิตฺถาร
(อันยาวโดยศอก 13 อันกว้างโดยศอก 4)
-
(แม่น้ำนั้น) ลึก 1 คาวุต กว้าง 2 คาวุต
คมฺภีรโต คาวุตํ ปุถุลโต เทฺว คาวุตานิ ตสฺสา นทิยา ปริมาณํ (คาวุตหนึ่ง โดยส่วนลึก คาวุต ท. 2 โดยส่วนกว้าง เป็นปริมาณ แห่งแม่น้ำนั้น)
-
สูงโยชน์หนึ่ง โยชนุพฺเพธ (อันสูงโดยโยชน์หนึ่ง)
-
(บัณฑุกัมพลศิลาอาสน์) ยาว 60 โยชน์ กว้าง 50 โยชน์ หนา 15 โยชน์
สฏฺฐิโยชนายามํ ปณฺณาสโยชนวิตฺถตํ ปณฺณรสโยชนพหลํ ปณฺฑุกมฺพลสิลาสนํ
(บัณฑุกัมพลศิลาอาสน์ อันยาวโดยโยชน์ 60 อันกว้างแล้วโดยโยชน์ 50 อันหนาโดยโยชน์ 15)
-
(บัณฑุกัมพลสิลา) (โดย)ยาว 60 โยชน์ (โดย)กว้าง 50 โยชน์ หนา 15 โยชน์
ทีฆโต สฏฺฐิโยชนา วิตฺถารโต ปญฺญาสโยชนา
พหลโต ปณฺณรสโยชนา ปณฺฑุกมฺพลสิลา
(บัณฑุกัมพลศิลา
อันมีโยชน์หกสิบเป็นประมาณ โดยส่วนยาว
อันมีโยชน์ห้าสิบเป็นประมาณ โดยส่วนกว้าง
อันมีโยชน์สิบห้าเป็นประมาณ โดยส่วนหนา)
-
ใหญ่ ยิ่งใหญ่ มหนฺต อุตฺตม
-
ใหญ่โต โอฬาร โอฬาริก
-
เล็ก เล็กน้อย ขุทฺท(ก) ปริตฺต(ก) อณุ(ก) จุล จุลฺล จุฬ
-
ละเอียด ป่น อณุ(ก) จุล จุลฺล จุฬ
-
น้อยและใหญ่ ขุทฺทานุขุทฺทก อณุถูล
-
สูง อุจฺจ อุจฺจํ
-
ต่ำ นีจ นีจํ
-
สูงและต่ำ อุจฺจาวจ
-
ต่ำ อธม นีจ
-
ต่ำ ต่ำช้า หยาบ หีน โอมก
หน่วยวัด
-
โยชน์ โยชนํ
-
คาวุต คาวุตํ (=80 อุสภะ =100 เส้น)
-
คืบ วิทตฺถิ คืบพระสุคต สุคตวิทตฺถิ
-
คืบ กุกฺกุ กุกฺกุ (ศอก?)
-
ระยะทาง
-
ใกล้ สมีป อาสนฺน สนฺติก มูล ธุร near
-
ใกล้มาก อจฺจาสนฺน very near
-
ไกล ทูร อารา far
-
ไกลมาก อติทูร very far
-
ไม่ไกล ใกล้ อวิทูร not far from
อุณหภูมิ
-
เย็น หนาว สีต สีตล
cold
-
เย็นมาก หนาวมาก อติสีต very cold
-
ร้อน อุณฺห hot
-
ร้อนมาก อติอุณฺห อจฺจุณฺห very hot
สัมผัส
-
เสมอ เรียบ เกลี้ยง สม สินิทฺธ มฏฺฐ
-
ไม่เรียบ ไม่เสมอ ขรุขระ วิสม
จำนวน ปริมาณ
-
มาก เป็นอันมาก พหุ(ก) พหุล สมฺพหุล อเนก อนปฺปก อธิมตฺต(ก) มหนฺต/มหา
-
นับไม่ได้ ประมาณไม่ได้ มากมาย อปฺปมาณ (น-ปมาณ)
-
พ้น/เกินที่จะนับ, นับไม่ถ้วน, นับไม่ได้ คณนปถาตีต, คณนปถํ วีติวตฺต
-
น้อย อปฺป(ก) อปฺปมตฺต(ก) (อปฺป-มตฺต) อนุมตฺต ปริตฺต(ก) โถก(ก) อีส(ก) โอมก
-
เล็กน้อย สองสาม กติปย ปริตฺต(ก)
-
หย่อน พร่อง อูน(ก)
-
เกิน ยิ่ง อธิก
-
ไม่หย่อน ไม่เกิน อนูน อนธิก
-
เหลือ ที่เหลือ เสส(ก) อวเสส(ก)
-
ทั้งปวง ทั้งหมด ทั้งสิ้น ทุกสิ่ง ทุกอย่าง ทุกคน ... สพฺพ สกล
-
กึ่ง ครึ่ง อฑฺฒํ อทฺธํ * อุปฑฺฒ
-
มีประมาณเท่านี้ เอตฺตก
-
มีประมาณเท่าใด/เพียงใด ยตฺตก (ไม่ใช่คำถาม)
-
มีประมาณเท่านั้น/เพียงนั้น ตตฺตก
-
มีค่า มีราคา อคฺฆนิก
มีราคา 1 แสน สตสหสฺสคฺฆนิก
มีค่าน้อย อปฺปคฺฆ
มีค่ามาก มหคฺฆ
-
(มีจำนวน) 1 อสงไขย อสงฺเขยฺย
-
ชิ้น เปสิ ขณฺโฑ ขณฺฑํ
สัพพนาม (แจกอย่าง ย ศัพท์)
-
นั้น ต
-
นี้ อิม
-
นั่น (นี้) เอต
-
โน้น อมุ อมุก อสุก
-
ใด ย (ไม่ใช่คำถาม)
-
อื่น อญฺญ ปร
-
อื่นอีก อปร
-
คนใดคนหนึ่ง สิ่งใดสิ่งหนึ่ง คนหนึ่ง สิ่งหนึ่ง อญฺญตร อญฺญตม
-
คนไหน สิ่งไหน กตร กตม
-
คนหนึ่ง สิ่งหนึ่ง พวกหนึ่ง เอก
-
บางคน บางสิ่ง บางพวก
เอกจฺจ อปฺเปกจฺจ
-
ทั้งสอง อุภย (แจกอย่าง ย); อุภ (แจกอย่าง อุภ)
-
นอกนี้ อิตร
-
ขวา ใต้ ทกฺขิณ
-
ซ้าย เหนือ อุตฺตร
-
ก่อน ต้น ปุพฺพ
อื่นๆ
-
ซ้าย วาม อุตฺตร
-
ข้างซ้าย วามปสฺสํ
-
ขวา ทกฺขิณ
-
ข้างขวา ทกฺขิณปสฺสํ
-
ก่อน ต้น ปุพฺพ(ก) ปุริม
-
ต้น ปุริม ปุพฺพ อาทิ(ก) บทต้น ปุริม/ปุพฺพปทํ
-
หลัง อุตฺตร ปร บทหลัง อุตฺตร/ปรปทํ
-
ต้น อาทิ
-
ท่ามกลาง มชฺฌํ
-
ที่สุด อนฺโต
-
ยอด ปลาย อคฺคํ
-
เช่นนั้น สทิส
-
เช่นเรา มาทิส
-
เช่นท่าน ตาทิส
-
สี
-
สีขาว ปณฺฑโร
-
สีขาวอมเหลือง ปณฺฑโร
-
แดง รตฺต โลหิต
-
แดงอ่อน อรุณ
-
ชมพู ปาฏล
-
เหลือง ปีต(ก)
-
ขาวอมเหลือง ปณฺฑุวณฺณ ปณฺฑร
-
ซีด ปณฺฑร
-
ส้ม ปีตรตฺต
-
เขียว หริต
-
น้ำเงิน นีล
-
น้ำเงินอ่อน ฟ้า มนฺทนีล
-
ขาว โอทาต เสต(ก) ปณฺฑร
-
ดำ กาฬ(ก) กณฺห
-
เทา ธูสร
-
หลากสี กมฺมาส
-
น้ำตาล ปิงฺคล
-
น้ำตาลแก่ กณฺหปีต
-
น้ำตาลอ่อน กปิล
รสชาติ
-
อร่อย หวาน มธุร
-
เปรี้ยว อมฺพิล
-
เค็ม โลณ ลวณ โลณิก
จืด อโลณิก
-
เผ็ด เผ็ดร้อน กฏุ(ก)
-
ขม ติตฺต(ก)
-
ฝาด กสาว
เสียง
เงื่อนไข สภาพ ฐานะ
-
ง่าย อีส(ก) อีสกฺกร easy
-
ยาก ลำบาก กิจฺฉ ทุกฺกร difficult hard
รูปร่าง
-
กลม จกฺกาการ วฏฺฏุล วฏฺฏ round
-
รูปไข่ อณฺฑาการ oval
-
ครึ่งวงกลม อทฺธจกฺกการ
-
มุม โกโณ กณฺโณ
-
(มี) สี่มุม/เหลี่ยม, (เป็น) สี่แยก จตุรสฺส(ก) (จตุ-รฺ-อํส) จตุกฺโกณ จตุกฺกณฺณ has four sides, rectangle (สี่เหลี่ยมผืนผ้า) square (สี่เหลี่ยมจตุรัส)
-
(มี) สามมุม/เหลี่ยม ติโกณก triangle
-
(มี) แปดเหลี่ยม อฏฺฐํสิก octagon
-
มีรูปทรงกลม(เล็กๆ) โคฬการ
-
คม ติขิณ sharp
-
ไม่คม ทื่อ อติขิณ blunt
-
หนา ฆน พหล thick
-
หนานัก อติพหล very thick
-
บาง ตนุ thin
โรค
-
โรคตา จกฺขุโรโค
-
โรคหู โสตโรโค
-
โรคจมูก ฆานโรโค
-
โรคลิ้น ชิวฺหาโรโค
-
โรคกาย กายโรโค
-
โรคศีรษะ สีสโรโค
-
โรคที่ใบหู กณฺณโรโค
-
โรคปาก มุขโรโค
-
โรคฟัน ทนฺตโรโค/โอฏฺฐโรโค ม.
-
โรคไอ กาโส
-
โรคหืด สาโส
-
โรคไข้หวัด ปินาโส
-
เป็นไข้หนัก พาฬฺหคิลาน (คุณ.)
-
โรคไข้พิษ ฑโห ฑาโห
-
โรคไข้เซื่องซึม ชโร
-
โรคในท้อง กุจฺฉิโรโค
-
โรคลมสลบ มุจฺฉา
-
โรคบิด โรคลงแดง ปกฺขนฺทิกา
-
โรคจุกเสียด สุลา สูลา ม. ยุ.
-
โรคลงราก วิสูจิกา
-
โรคเรื้อน กุฏฺฐํ
-
โรคฝี คณฺโฑ
-
โรคกลาก กิลาโส
-
โรคมองคร่อ โสโส
-
โรคลมบ้าหมู อปมาโร
-
โรคหิดเปื่อย ททฺทุ
-
โรคหิดด้าน กณฺฑุ
-
โรคคุดทะราด กจฺฉุ
-
หูด รขสา /นขสา ม.
-
โรคละอองบวม วิตจฺฉิกา
-
โรคอาเจียนโลหิต โลหิตํ
-
โรคดี(เดือด) ปิตฺตํ /โลหิตปิตฺตํ ยุ.
-
โรคเบาหวาน มธุเมโห
-
โรคเริม อํสา
-
โรคพุพอง ปิฬกา
-
โรคริดสีดวง ภคนฺทลา
ธรรม
-
นิพพาน นิพฺพานํ โมกฺขธมฺโม อมตํ
-
สมถะ สมโถ
-
วิปัสสนา วิปสฺสนา
อื่นๆ
-
นาม ชื่อ นามํ อวฺหโย อวฺหา
-
ปัญหา ปญฺโห ปญฺหา
-
การแก้ การตอบ คำตอบ วิสฺสชฺนํ วิสฺสชฺนา ปฏิวจนํ
-
เครื่องหมาย; จำนวนเลข, ข้อ องฺโก
-
ฝัน สุปินํ dream
-
ฝันร้าย ทุสฺสุปินํ nightmare
-
อำนาจ วโส
-
ความตาย มรณํ มตํ อนฺตกิริยา อนฺตโก มจฺจุ มจฺจุราชา กาโล กาลกิริยา จวนํ จุติ ชีวิตกฺขโย
-
กิจเกี่ยวกับศพ พิธีศพ สรีรกิจฺจํ เปตกิจฺจํ มตกิจฺจํ
จนถึงพรหมโลก ยาว พฺรหฺมโลกา
ความคิดเห็น
ถามว่าอยากได้ศัพท์ว่า
ถามว่าอยากได้ศัพท์ว่า แจกันไม้ไผ่...ตรงกับบาลีว่า "เวฬุวตฺถุ" พัสดุทำจากไม้ไผ่ ได้ไหมครับ? บุรุษคนหนึ่ง ฯ
เวฬุมยํ
เวฬุมยํ ปุปฺผธานํ
เวฬุมยปุปฺผธานํ
น่าจะใช้ได้
สาธุๆ ขอ อนุโมทนา
สาธุๆ ขอ อนุโมทนา ในความเพียรครับ
กรุณาช่วยทำพจนานุกรม
กรุณาช่วยทำพจนานุกรม ให้ทีครับเอาแบบสืบค้นได้
ที่ถูกต้องน่าจะบอกลิงค์
ที่ถูกต้องน่าจะบอกลิงค์ และตัวอย่างการใช้ศัพท์ด้ว
น่าจะบอกลิงค์ว่า
น่าจะบอกลิงค์ว่า ศัพท์ใดเป็นลิงค์ใดหรือเป็นได้ 2 ลิงค์ เป็นต้น
แสดงความคิดเห็น