พจนานุกรมธาตุ

ธาตุ
ธาตุ อรรถ Sort ascending ตัวอย่าง หมวดธาตุ

มุชฺช

โอสีทเน
ดำลง, จมลง

มุชฺชติ, นิมุชฺชติ, อุมฺมุชฺชติ
นิมุชฺชา, นิมุชฺชนํ การดำลง. 
อุมฺมุชฺชา, อุมฺมุชฺชนํ การผุดขึ้น. 
นิมุคฺโค ผู้ดำลงแล้ว. 
อุมฺมุชฺช โภ ปุถุสิเล. 
ปถวิยา นิมุชฺชนุมฺมุชฺชนํ กโรติ.

ภู (อ)

กฐิ

โสเส

เหี่ยวแห้ง

อุกฺกณฺฐติ.
กณฺฐติ สุสฺสตีติ กณฺโฐ คอ.

ภู (อ)

สุฐิ

โสเส

เหี่ยวแห้งไป

สุณฺฐติ. สุณฺเฐติ, สุณฺฐยติ ปตฺตมาตปโต.

ภู (อ), จุร (เณ ณย)

สินา

โสเธ

ชำระ, อาบน้ำ

สินาติ คงฺคายํ ธีโร. 
สินานํ การอาบ. 
สินานจุณฺณํ แป้งอาบน้ำ. 
สินาติ สุจึ กโรติ เทเวติ สิเนรุ, ปพฺพตราชา เขาพระสุเมรุ

ภู (อ)

ปู

โสเธ
ชำระ, ทำให้หมดจด, ทำให้สะอาด

ปวติ กุลํ โสเธตีติ ปุตฺโต
การกํ ปวตีติ ปุญฺญํ
ปูยเตติ ปูติ เน่า, บูด. 
ปูต หมดจด, สะอาด. 
ในคัมภีร์โลกียะว่า ปูยติ ปุนาติ ปุนติ วา.

ภู (อ), ทิว (ย), กี (นา)

ปุ

โสเธ
ชำระ, ทำให้หมดจด, สะอาด

ปวติ กุลํ โสเธตีติ ปุตฺโต
การกํ ปวตีติ ปุญฺญํ
ปุนิยเตติ โปโต โปตโก จ ลูกอ่อน, เด็ก. 
ทนฺตํ ปุนาติ เอเตนาติ ทนฺตโปณํ ไม้สีฟัน. 
ปุนาติ อายตึ ภวนฺติ โปตา, ยญฺญฺโก ผู้มีการบูชายัญ.

ภู (อ), กี (นา)

ปุญฺฉ

โสเธ

ชำระ, ขัดถู

ปาณินา คตฺตํ ปุญฺฉติ
ปุญฺฉนํ การชำระ.

ภู (อ)

สุจ

โสเก

เศร้าโศก, เหี่ยวแห้งใจ

โสจติ เอเตนาติ สุกฺกํ น้ำสัมภวะ. 
อตีตํ นานุโสจามิ
โสโก, อนุโสจนํ การเศร้าโศก

ทิว (ย)

กฐิ

โสเก

แห้ง, แห้งใจ, โศก, เศร้า

กณฺเฐติ กณฺฐยติ

จุร (เณ ณย)
[ธป]

กุฐิ

โสเก

แห้ง, เหี่ยว, เศร้าโศก

กุณฺฐติ

ภู (อ)
[ธป]

ราข

โสสเน อลมตฺเถ จ
เหี่ยวแห้ง และอรรถของ อลํ

ราขติ.

ภู (อ)

โอข

โสสาภูสาสมตฺถวารเณร

เหือดแห้ง; ประดับ, ตกแต่ง, กล้า, แข็ง; สามารถ, ห้าม

โอขติ.

ภู (อ)

ธาข

โสสานาลมตฺถภูสาสมตฺถวารเณ
ให้เหี่ยวแห้ง; ประดับ, ตกแต่ง; สามารถ; ห้าม

ธาขติ.

ภู (อ)

ทาข

โสสนาลมตฺเถ
ให้เหี่ยวแห้ง; และอรรถของ อลํ

ทาเขติ.

ภู (อ)

ลาข

โสสนาลมตฺเถ

ให้เหี่ยวแห้ง; และอรรถของ อลํศัพท์ (อรรถของ อลํ ศัพท์ คือ ภูสน, วารณ และ สามตฺถิย)

ลาขติ.

ภู (อ)

สิวุ

โสสคติสิพฺพเน

เหี่ยวแห้ง; ไป, ถึง, บรรลุ; เย็บ

สํสิพฺพติ
เสวิตฺวา
สิพฺพนํ การเย็บ. 
สิพฺพติ วตฺถํ โสจิโก
จีวรํ สิพฺเพยฺย.

ทิว (ย)

ภทิ

โสภเน
งาม

ภนฺทเต, ภนฺทยติ
ภทฺโท, ภทฺทโก, ภทฺโร
ยทา จ ปจฺจเต ภทฺรํ, อถ ภทฺโร ภทฺรานิ ปสฺสติ.

ภู (อ), จุร (เณ ณย)

สุทิ

โสภเน

งาม

สุนฺทตีติ สุนฺทรํ.

ภู (อ)

ธูส

โสภากรเณ
ทำให้สวยงาม

ธูสยติ องฺคํ จนฺทโน.

จุร (เณ ณย)

ชคฺค

โสธโปสนรกฺขเณ
ชำระ; เลี้ยงดู; รักษา

ชคฺคติ, ปติชคฺคติ
มาตาปิตโร ชคฺคติ
ทฺวารํ ชคฺคติ
ทฺวารชคฺคนํ นาม ทฺวารปาลานํ ภาโร.

ภู (อ)